درست است كه تواضع يكي از صفات پسنديده است، امّا نبايد در مقابل ستم گران، متكبّران و كافران، تواضع داشت، زيرا فروتني در برابر اين گونه افراد سبب مي شود كه آنان در كارهاي خود، تشويق شوند و جبهه باطل تقويت شود.

۱. فروتني در برابر ثروت مندان
مال و ثروت، در اسلام به عنوان «خير» از آن ياد شده است؛ زيرا ثروت مندان درست كار، مي توانند با مال و دارايي خود، دين حق را ترويج كنند امّا اگر كسي در برابر فرد ثروت مندي فقط به خاطر ثروت او تواضع كند، در دين خود، تزلزل به وجود آورده است.
امير مؤمنان علي عليه السّلام مي فرمايند:
كسي كه نزد ثروت مندي برود و به خاطر ثروتش در برابر او تواضع كند، دو سوم دينش از دست مي رود. ۱

۲. فروتني در برابر كافران
كافران، كساني اند كه با اسلام و مسلمين، از سر عناد و لجاجت برآمده اند و با انواع و اقسام روش ها و تبليغات مخرّب، قصد نابودي و تضعيف دين حق را دارند، حال اگر فرد مؤمني خود را در برابر آنان كوچك پنداشت و تواضع كرد، جبهه باطل را تقويت كرده است. قرآن كريم به مسلمانان اين گونه دستور داده است كه:
محمّد فرستاده خداست و كساني كه با او هستند در برابر كافران، سرسخت و شديد و در ميان خود با يكديگر مهربان اند.۲

۳. فروتني در مقابل متكبران
تكبّر، صفت ناپسندي است كه انسان هاي غافل يا عنود و خودخواه به آن دچار مي شوند و از گناهان كبيره به شمار مي رود. متكبر مي كوشد تا دائماً خود را مطرح كند و از نفسانيات سخن بگويد. به دليل همين كردارهاي ناپسند متكبرانه است كه فروتني در مقابل وي، گناه به شمار مي رود، پس نبايد در برابر آنان تواضع كرد.
رسول خدا صلّي الله عليه و آله و سلّم مي فرمايند: هرگاه متواضعان امت مرا ببينيد در مقابل آنان تواضع كنيد و زماني كه با متكبران برخورد كرديد بر آن ها تكبر كنيد كه اين رفتار، موجب ذلت و خواري متكبران مي شود.۳
منبع:
۱. نهج البلاغه (فيض الاسلام)، حكمت ۲۱۹.
۲. سوره فتح، آيه ۲۹.
۳. جامع السعادات (چاپ بيروت)، ج۱، ص۳۶۳.
۴. اخلاق اسلامي، ص۲۳۵-۲۳۶