يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ
هان اي كساني كه ايمان آوردهايد! پرواي خدا را پيشه سازيد، و در فرمانبرداري از مقررات او و دوري گزيدن از آنچه هشدار داده است جدي و كوشا باشيد.
وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا
و سخني درست و استوار و به دور از دروغ و تباهي بر زبان آوريد؛ سخني كه از باطلگرايي و بيهودهگويي به دور، و قالب و محتواي آن پاك و خالصانه باشد.
به باور برخي از جمله «حسن»، منظور از اين سخن، به زبان آوردن صادقانه لا اله الا الله يا اصل توحيد و توحيدگرايي است.
«مقاتل» بر آن است كه اين آيه، به هشدار از رنجانيدن پيامبر پيوند ميخورد و منظور اين است كه: هان اي مردم با ايمان! هماره پرواي خدا را پيشه سازيد و گفتاري درست و عادلانه بر زبان آوريد و هرگز پيامبر خدا را با به زبان آوردن سخنان نادرست نرنجانيد و آنچه در خور مقام والا و بزرگ او نيست، به وي نسبت ندهيد.
در دوّمين آيه مورد بحث در اشاره به رهآورد گفتار درست و شايسته و عادلانه ميفرمايد:
يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ
تا خدا كارهايتان را براي شما شايسته گرداند و به صلاح آورد.
آري، اگر شما پرواي خدا را پيشه سازيد و براساس حق و عدالت سخن بگوييد، خداي فرزانه با مهر و لطف خويش كارهاي شما را اصلاح ميكند و شما را به راه راست و به دور از تباهي و انحراف راه نموده و به انجام كارهاي شايسته موفّق ميسازد.
به باور پارهاي از جمله «ابن عباس» منظور اين است كه: تا خدا كارهاي شما را از شرك و بيداد پاك و پاكيزه ساخته و كارهاي شايسته شما را بپذيرد؛
وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ
و گناهانتان را بر شما ببخشايد؛ چرا كه رهآورد درستانديشي و گفتار درست اين است.
وَمَنْ يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا
و كسي كه از خدا و پيامآورش فرمان برد و با رعايت مقررات او هشدارهايش را بپذيرد، بيترديد به كاميابي و رستگاري پرشكوهي نايل آمده است.
به باور پارهاي منظور اين است كه: و كسي كه از خدا و پيامبرش فرمانبرداري كند، به يقين به خشنودي خدا و كرامت او نايل آمده است. . "" تفسير مجمع البيان""
تفسير الميزان:
كلمه" سديد" از ماده" سداد" است، كه به معناي اصابت رأي، و داشتن رشاد است، و بنا بر اين، قول سديد، عبارت است از كلامي كه هم مطابق با واقع باشد، و هم لغو نباشد، و يا اگر فايده دارد، فايدهاش چون سخنچيني و امثال آن، غير مشروع نباشد. پس بر مؤمن لازم است كه به راستي آنچه ميگويد مطمئن باشد، و نيز گفتار خود را بيازمايد، كه لغو و يا مايه افساد نباشد.
[توضيحي در باره اينكه صلاح اعمال و غفران ذنوب را نتيجه و فرع بر" قول سديد" آورد]
" يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمالَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِيماً"" اصلاح اعمال" و" مغفرت ذنوب" را نتيجه قول سديد دانسته، و فرموده: قول سديد بگوييد، تا اعمالتان صالح گردد، و گناهانتان آمرزيده شود، و اين بدان جهت است كه وقتي نفس آدمي عادت كرد به راستي، و به قول سديد، و به هيچ وجه آن را ترك نكرد، ديگر دروغ از او سر نميزند، و سخن لغو، و يا سخني كه فساد از آن برخيزد از او شنيده نميشود، و وقتي اين صفت در نفس رسوخ يافت، بالطبع از فحشاء و منكر، و سخن لغو دور گشته، در چنين وقتي اعمال انسان صالح ميشود، و بالطبع از عمري كه در گناهان مهلك صرف كرده، دريغ ميخورد، و از كردهها پشيمان ميگردد، و همين پشيماني توبه است.
و وقتي توبه كرد، و خدا هم در ما بقي عمر از ارتكاب گناهان مهلك محافظتش فرمود، ديگر گناهان كوچك خيلي خطري نيست، چون خود خدا وعده داده كه اگر از گناهان كبيره اجتناب كنيد، ما صغيرههايتان را ميآمرزيم،" إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ" «1» و در نتيجه ملازمت قول سديد انسان را به سوي صلاح اعمال كشانيده، و به اذن خدا به آمرزش گناهان منتهي ميشود.
در الدر المنثور است كه ابن منذر، و ابن مردويه، از سهل بن سعد ساعدي، روايت كرده كه گفت: هرگز نشد كه رسول خدا (ص) نوبتي بر اين منبر بنشيند، و آيه" يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِيداً" را تلاوت نكند
به گزارش خبرنگار كتاب و ادبيات خبرگزاري فارس، آخرين سنجش ميزان سرانه مطالعه در ارديبهشت 91 نشان ميدهد مجموعه سرانه مطالعه 75 دقيقه و 34 ثانيه است.
از اين ميان 15 دقيقه و 17 ثانيه مربوط به كتاب، 32 دقيقه و 56 ثانيه مربوط به روزنامه، 5 دقيقه و 42 ثانيه نشريه و 21 دقيقه و 35 ثانيه قرآن؛ بيشترين آمار سرانه مطالعه مربوط به استان تهران و پايينترين ميزان سطح مطالعه استان چهارمحال و بختياري عنوان شده است.
در اين نظرسنجي و سنجش مشخص شده به تفكيك، تهرانيها در روز 93 دقيقه و 54 ثانيه كتاب ميخوانند و در چهارمحال و بختياري اين ميزان به 48 دقيقه و 59 ثانيه كاهش يافتهاند. البته اين آمار در قياس با سال گذشته كاهش داشته، چراكه سرانه مطالعه در سال گذشته 79 دقيقه بود و امسال به 75 دقيقه كاهش رسيده است.
در سنجش جديد در ارتباط با قرآن، ادعيه و حتي روزنامه سرانه مطالعه افزايش داشته و كتاب، نشريات از سرانه مطالعه كمتري برخوردار بوده است، اما هنوز تحليل دقيقي وجود ندارد، شايد يكي از دلايل آن باشد كه گرايش جامعه به سوي فضاي مجازي و اينترنت افزايش يافته و سهم مطالعه روزنامه در فضاي مجازي هر سال با افزايش مواجه ميشود.
به همت نمايندگي جامعةالمصطفي در ژاپن از ترجمه قرآن كريم به زبان ژاپني و نخستين محراب شيعي ژاپن در نمازخانه سازمان مركزي جامعةالمصطفي رونمايي شد.
به گزارش خبرگزاري فارس از قم به نقل از مركز اطلاعرساني جامعة المصطفي، حجتالاسلام والمسلمين محمدرضا صالح، معاون فرهنگي - تربيتي جامعةالمصطفي در اين مراسم ضمن تقدير نماينده جامعةالمصطفي در ژاپن اظهار داشت: امروز جامعة المصطفي به بركت فعاليتهاي ارزشمند نيروهاي مخلص، دستاوردهاي بسياري ارزشمندي دارد كه در تاريخ مشعشع جهان اسلام بيهمتاست.
وي ادامه داد: اميدواريم كه شاهد رشد روزافزون اسلام در جهان اسلام و بالندگي المصطفي در سراسر جهان باشيم.
معاون فرهنگي تربيتي المصطفي خاطرنشان كرد: امروزه بعضي از كشورهاي اسلامي به بركت انقلاب اسلامي ايران شاهد آغاز حركتهاي ناب اسلامي هستند.
ترجمه قرآن به زبان ژاپني را حجتالاسلام شيخ ابراهيم ساوادا از دانشآموختگان و معاون آموزش نمايندگي المصطفي در ژاپن انجام داده است و ويراستاري آن را استاد قلميزاده از ايران و استاد شيباتا از ژاپن برعهده داشتهاند.
برنامه هفتگي آقاي علي اميني نابغه قراني جهان اسلام در شبكه استاني قم
زمان: پنج شنبه ها ساعت: 16الي 17
شبكه استاني قم، برنامه نسيم وحي
براي مشاهده برنامه علي اميني در زمان برنامه ( پنجشنبه ها ساعت 16 الي 17 ) روي لينك زير كليك كنيد
بادعوت مسئولين دانشكده،آقاي علي اميني خردسال نابغه قرآني، به همراه پدر بزرگوارش در جمع دانشجويان دانشكده حضور يافتدر مراسمي كه به اين منظور ترتيب يافت و با استقبال گرم دانشجويان روبرو گرديد،
ابتدا تفسير سوره ناس و ارتباط آن با اربعين حسيني و سپس ابعاد مختلف فتنه هاي سال 88 و هشدار به مردم در زمينه حضور در صحنه انتخابات دوره نهم مجلس شوراي اسلامي سخناني بيان گرديددر ادامه پاسخ به پرسش هاي دانشجويان در زمينه هاي مختلف و بويژه شبهات و تفسير موضوعي،همچنين قرائت آياتي از كلام وحي به صورت ترتيل، از جمله برنامه هاي ايشان بود.
ضمنا ياد آور مي شود ايشان قبل از شروع مراسم، در نشستي كه با دانشجويان در دانشكده ترتيب داده شده بود،شركت كرده و به سوالات دانشجويان پاسخ دادند
سخنراني علي اميني نابغه برتر قرآني در مورد امام زمان (عج)
براي دانلود فيلم روي لينك زير كليك كنيد....
خبرگزاري فارس: كوچكترين حافظ، مترجم و مفسر قرآن كريم گفت: برخي از مردم زماني كه به مكنت ميرسند از ياد خدا غافل ميشوند كه اين مسئله يك هشدار است.
به گزارش خبرگزاري فارس از ابركوه، علي اميني صبح امروز در جمع دانشآموزان دختر دبيرستانهاي ابركوه در كانون شهيد رجايي اظهار داشت: برخي از مردم در ابتداي زندگي به اين اصل كه بايد خدا را به عنوان خالق قدرت مدنظر داشت باور دارند، اما در ادامه و آن زمان كه به مكنت رسيدند خدا را فراموش ميكنند كه اين هشدار است و بايد به آن توجه كرد.
وي با تفسير سوره قريش و با بيان اينكه بايد هميشه خالق را در نظر داشت، بيان كرد: طايفه قريش در فعاليتهاي روزمره و در رفت و آمدهاي خود به ديگر بلاد به خانه كعبه به عنوان پشتوانه نگاه و با آن قدرتنمايي ميكردند در حالي كه از خداي كعبه غافل بودند.
اميني عنوان كرد: اگر به قدرتي ميرسيم در هر حال بايد خدا را به ياد داشته باشيم كه به آنچه كه از نظر ما قدرت محسوب ميشود موجوديت داده است، زيرا خداوند ميتواند نعمت، ثروت و قدرت را به شر تبديل كند.
علي اميني يك سال است كه حافظ ، مترجم و مفسر كل قرآن كريم است و با دعوت بنياد قرآن و عترت اميرالمؤمنين(ع) ابركوه كه بزرگترين مجتمع قرآني كشور به حساب ميآيد، به اين شهرستان سفر كرده است.
وي هماكنون به طور رسمي و با يك سال جهشي كلاس پنجم ابتدايي را ميگذراند و در آزمون كارشناسيارشد رشته علوم قرآني نيز شركت كرده است.
گنجشك نر با ماده ي خود گفت: چرا نمي گذاري با تو جفت شوم؟ من اگر بخواهم مي توانم قبه ي سليمان را به منقار بكَنم و به دريا افكنم!
سخن گنجشك به گوش سليمان رسيد. نبي خدا تبسم نمود و به گنجشك نر گفت: آيا اين ادعايي كه كردي را مي تواني انجام دهي؟!
گفت: نه رسول خدا، اما شخص، خودش را نزد زنش، بزرگ جلوه مي دهد و عاشق را بر آنچه مي گويد نبايد ملامت كرد.
سليمان با ماده سخن گفت: چرا از او رو مي گرداني و به او بي اعتنايي مي كني؟ در حاليكه او ادعاي محبت با تو را ميكند!
گنجشك ماده گفت: اي رسول خدا! او دروغ مي گويد و ادعايش باطل است. چون به جز من، ديگري را هم دوست دارد.
سخن گنجشك در دل سليمان اثر كرد و بسيار گريست و چهل روز از عبادتگاه خود بيرون نشد و دعا مي كرد كه خداوند دل او را از محبت غير او پاك گرداند و مخصوص محبت خود گرداند...
كتاب گناهان كبيره- شهيد دستغيب
قصه هاى قرآن را در شيوه نقل حوادث داستان به دو دسته مى توان تقسيمبندى كرد:
الف . رعايت تسلسل زمانى :
قصه ها معمولا از تسلسلزمانى برخوردارند و حوادث داستان و هر پرده نمايشى آن طبق سير زمانى و بر حسب تسلسلروايت مى شود و پيش مى رود و سياق كلام نيز چنين تسلسلى را مى طلبد و اقتضا مىكند كه غالب داستانهاى قرآن از اين تسلسل زمانى بهره دارند و از آن جمله مى توان بهداستان موسى (ع ) در سوره قصص اشاره كرد. در آنجا مى بينيم داستان از دوران تولد وكودكى موسى (ع ) آغاز مى شود و طبق يك مسير متوالى و پى در پى و تسلسل زمانى پيش مىرود و با غرق شدن فرعون و لشكريانش پايان مى پذيرد.
ب . شكسته شدن وحدت زمانى :
در پاره اى از قصه ها تسلسل زمانىرعايت نشده است و شكسته شدن وحدت زمانى در آنها كاملا مشهود و نمايان است و سياقكلام اقتضا مى كند كه داستان از درون برش بخورد و برخى پرده هاى نمايش جابجا گردد وتسلسل آن رعايت نشود. از نمونه داستانهاى قرآن با اين گونه ساختار مى توان بهداستان موسى (ع ) در سوره طه و داستان اصحاب كهف اشاره كرد:
1. داستان موسى (ع ) كه آيات 9 تا 99 سوره طه را دربر گرفته است ، از جايى آغاز مى شود كه موسى (ع ) بهدنبال آتش رفته است تا بتواند راه را پيدا كند و خود و خانواده اش را از آن تاريكىو بيابان ظلمت بار برهاند و داستان سير خود را طى مى كند و به جلو مى رود تا رسيدنبه مقام رسالت و پيامبرى و ابلاغ فرمان از سوى پروردگار مبنى بر حركت به سوى فرعون (((اذهب الى فرعون انه طغى )). در اينجا بعد از دعا و درخواست موسى ، داستان يكباره بهعقب برمى گردد و متن داستان ناگهان تسلسل رويدادها را قطع مى كند و خواننده را بهحوادث دوران كودكى موسى (ع ) مى برد و آن دوران پر از غم اندوه مادر موسى و چهرهمضطربش را پيش چشم خواننده مى آورد و به نمايش مى گذارد و ((به جاى زمان عينى از زمان ذهنى بهره گرفته مى شود.... آنگاهمتن داستان مجددا به نقطه اى برمى گردد كه آن را قطع كرده بود و روايت رويدادهايىرا كه به موسى (ع ) و رابطه او با فرعون مربوط مى شود، پى مى گيرد. اين تقطيع و برشاجزاء داستان و شكستن وحدت زمانى آن ، داراى اسرار هنرى است كه بايد درباره آنهاتاءمّل كرد و از اين طريق رابطه موجود ميان اهداف داستان و شيوه هاى ساختارى موسى (ع ) در سوره قصص بر اساس تسلسل زمانى و در سوره طه بر پايه درهم شكستن وحدت زمانىاست . شايد در اينجا (سوره طه ) ((متن داستان از لحاظهنرى مى خواهد ميان رفتن موسى به سوى فرعون در حالى كه او بزرگترين مسؤ وليت يعنىرسالت را بر دوش دارد و از لحاظ سنى نيز سالخورده است و رهايى موسى از چنگالفرعون در زمانى كه او كودكى بيش نبود، توازن برقرار سازد و نتيجه (هر دو واقعه ) آناست كه موسى چه در دوران كودكى و چه در دوران بزرگسالى بر فرعون پيروز مى شود.... اين موازنه در ساختار داستانى از اهميت ويژه اى برخوردار است ، چنانكه اين موضوع برهمگان روشن است )). و ديگر اينكه ((قطع سلسله رويداد زمانى صورت مى گيرد كه موسى از خداونددرخواست مى كند تا در انجام وظيفه اى كه به عهده اش گذاشته است ، يارى اش دهد. خداوند نيز اين درخواست وى را اجابت مى كند و در پاسخ او چنين مى گويد: هر چهخواستى به تو داده شد)).
آنگاه داستان را برش مى زندو يكى از منتهايش را بر پيامبر (ص ) يادآورى مى كند تا او در انجام وظيفه خطيرشاستوار و پابرجا باشد، در عين حالى كه كل داستان جهت اطمينان قلب و ثابت قدمى بيشترپيامبر (ص ) و مؤ منين بازگو گرديده است و در لواى داستان ، پيروزى را به آن جناب ويارانش نويد مى دهد.
2. داستان اصحاب كهف نيز - كه قبلا به آن اشاره شد - بامقدمه اى آغاز مى گردد كه خود خلاصه اى است از سه فراز داستان اصحاب كهف . داستاناز نظر ساختار از وسط حادثه شروع شده و سپس به آغاز برگشته و آنگاه تسلسل زمانى خودادامه داده است ، يعنى داستان از آنجا آغاز شده است كه جوانمردان به غار پناه بردندو در واقع ورود خواننده به داستان تواءم با وارد شدن جوانمردان به داخل غار است .
((اذ اوى الفتيه الى الكهف ...)).
آنگاه كه آن جوانمردان به غار پناه بردند....
امادر پاسخ به اين پرسش كه چرا قرآن به جاى اينكه از ابتداى داستان شروع كند از وسطداستان آغاز كرده است و دليل هنرى اين كار چيست و چرا داستان از آغاز درباره محيطكفر كه اين قهرمانان در آن زندگى مى كردند سخن نگفته بلكه درباره ورودشان به غارآغاز سخن كرده است ، دكتر محمود بستانى مى نويسد:
((البته سبب اين امر كاملا روشن است ، چرا كه اگر توجه كنيم ،مى بينيم كه مقدمه و يا پيش درآمد سوره كهف پيرامون زينت زندگى دنيا و ضرورت به دورافكندن آن دور مى زند. بنابراين آنچه كنار گذاشتن اين حيات و زينت آن را به نحوىاكمل عينيت مى بخشد، گريختن از زندگى و پناه بردن به غارى است كه از زندگى و زينتآن جدا باشد.))
3. داستان ديگرى كه از نظر ساختار ازوسط حادثه شروع مى شود و سپس به آغاز داستان برمى گردد و آنگاه تسلسل زمانى خودرا ادامه مى دهد، ((داستان گاو)) در سوره بقره است . ابتدا داستان را مى آوريم و سپس بهساختار داستان و عينيت اين گونه ساختار مى پردازيم :
((و اذ قال موسى لقومه ان الله ياءمركم ان تذبحوا بقره ...)).
و به ياد آريد آن هنگام را كه موسى به قومخود گفت : خدا فرمان مى دهد كه گاوى را بكشيد.
گفتند: آيا ما را به ريشخند مىگيرى ؟
گفت : به خدا پناه مى برم اگر از نادانان باشم .
گفتند: براىپروردگارت را بخوان با بيان كند آن چگونه گاوى است ؟
گفت : مى گويد گاوى است نهخيلى پير و از كارافتاده ، نه جوان و كاركرده ، ميانسال . اكنون بكنيد آنچه را كهمى فرمايد. گفتند: براى ما پروردگارت را بخوان تا بگويد رنگ آن چيست ؟
گفت : مىگويد گاوى است زرد سير كه رنگش بينندگان را شادمان مى سازد.
گفتند: براى ماپروردگارت را بخوان تا بگويد آن چگونه گاوى است ؟ كه چنين گاوانى بر ما مشتبه شدهاند و اگر خدا بخواهد ما بدان را مى يابيم .
گفت : خدا مى گويد از آن گاوان نيستكه رام باشد و زمين شخم زند و كشته را آب دهد، بى عيب است و يك رنگ .
گفتند: حقيقت را گفتى .
پس آن را كشتند، هر چند كه نزديك بود از آن كار سر باززنند.
اين حادثه ميانى داستان بود كه در ابتدا نقل شد و در سرآغاز داستان قرارگرفت ، اما حادثه نخست داستان كه بعد از حادثه ميانى آمده چنين است :
و به يادآر آن هنگام را كه كسى را كشتيد و به يكديگربهتان زديد و درباره آن كشمكش داشتيد وخدا آنچه را كه پنهان مى كرديد، آشكار ساخت .
بعد به بخش پايانى داستان مىپردازد:
سپس گفتيم : پاره اى از آن را بر آن كشته بزنيد. خدا مردگان را اينچنينزنده مى سازد و نشانه هاى قدرت خويش را اينچنين به شما مى نماياند، باشد كه به عقلدريابيد.
در اصل ، داستان اين گونه بوده است كه : بنى اسرائيل كسى را كشته بودندو قتل آن را به گردن يكديگر مى انداختند و هر طايفه اى ديگرى را متهم به قتل مى كردتا اينكه خداوند به موسى (ع ) فرمان داد بنى اسرائيل گاوى را بكشند و آن قوم لجوجشروع به بهانه گيرى كردند و از مشخصات ريز گاو جويا شدند و بالاخره بعد از بهانهجوييهاى مختلف ، گاو را يافتند و آن را كشتند. در پايان فرمان مى رسد كه پاره اى ازآن را بر آن كشته بزنند و در نتيجه مقتول ديگر باز زنده مى شود و خود اصل ماجراىقتل را حكايت مى كند و داستان با آيه ((كذلك يحى اللهالموتى ...)) ((كه محورانديشه اى است كه داستان پيرامون آن دور مى زند)) وپيام داستان را دربردارد، پايان مى پذيرد.
علامه درباره اين داستان مى نويسد: ((طرز بيان قرآن از اين داستان عجيب است )). بعد با اشاره به اينكه تسلسل زمانى اين داستان در همريخته است است ، علت اين عدم تسلسل را و اينكه چه نكته اى اين اسلوب را باعث شده كهقسمت ميانى داستان در ابتدا و مقدمه داستان بيايد، شرح مى دهد و مى نويسد:
(( (اين ) مقدمه اى است توضيحى براى خطاب بعدى ، و در آن نامىاز علت كشتن گاو نتيجه اى كه از آن منظور است نبرده ، بلكه سر بسته فرموده خدادستور داده گاوى را بكشيد. و اما اينكه چرا بكشيد و كشتن آن چه فايده اى دارد، هيچبيان نكرده تا حس كنجكاوى شنونده تحريك شود و در مقام تجسس برآيد، تا وقتى علت راشنيد، بهتر آن را تحويل بگيرد و ارتباط ميان دو كلام را بهتر بفهمد.))
دكتر محمود بستانى نيز دليل هنرى داستان را با اينساختار هندسى اين گونه بيان مى دارد كه قرآن ((مى خواهدتوجه (خواننده ) را با اهميت اين گونه "آغازيدن " جلب كند و به او بفهماند كه اينكار دربردارنده معنا و مفهوم ويژه اى است كه بر ساير مفاهيم فرعى مزيت و برترىدارد)).
سخني با جوانان
رضا فرهاديان
روح كنجكاو و فعال جوان، هميشه در صدد جستجو و آشنايي با پديدههاي اطراف و پيرامون خويش است. جوان، بنا به موقعيتي كه دارد، محيطي كه در آن زندگي ميكند، شرايط زماني خاصي كه در آ ن به سر مي برد و با دوستاني كه نشست و برخاست دارد، همه زمينههاي شكل گيري شخصيت او را فراهم ميكند.
انديشه وفكر جوان، همواره تحت تأثير عوامل دروني وبيروني اوست كه هرلحظه به شكلي توجه او را به خود جلب كرده وسير افكار وانديشههايش را به سوي خود ميكشاند .
كشش جوان بهسوي كارها، فعاليتها،رويدادها،افراد، انجمنها ومحافلِ پيرامونش،حاكي از نيازهاي جسمي ورواني اوست كه بهصورت انگيزهها و خواستهها، موجب حركت و جنب و جوش وي به طرف نياز و خواستهاش مي شود.
جوان گاهي به خود، به آينده خود، به نيازمنديهاي خود، به محيط پيرامون خود، به دوستاني كه با او در ارتباطاند و به سخنان و برخوردي كه والدين با او دارند،ميانديشد. زماني هم غرق در شناخت پديدهها و شگفتيهاي عالم طبيعت ميشود و به مظهر آيات و خالق طبيعت ميانديشد. زماني ديگر به شخصيتهاي بزرگ، شخصيتهايي كه در جامعه و تاريخ تحولي عظيم بهوجود آوردهاند. لحظهاي بعد پرنده خيالش به محيط خانه و مدرسه بر ميگردد و از برخوردي كه با ديگران داشته و متأثر شده است، از رفتار و واكنش خود با ديگران تعجب ميكند. گاهي از خود رضايت دارد و خود را از ديگران برتر مي داند و فكر ميكند كه ديگران احساسات او را درك نميكنند و زماني يأس و دلسردي در اوراه مي يابد و احساس كمبود ميكند و خود را از ديگران كمتر ميبيند. از پرخاشگريهايي كه نسبت به ديگران داشته، نگران و ناراحت است . از عهد شكنيهاي خود، از اينكه در مقابل تمايلات وهوسهايش زود تسليم ميشود و از ا ينكه نمي تواند تصميم بگيرد واراده اش ضعيف است، سخت شرمنده است.
همه اين حالات ونوسانات روحي و رواني از ويژگيهاي دوران جواني است كه ذهن او را به خود مشغول مي دارد؛ زيرا كودك و نوجوان ديروز، يكباره خود را در موقعيت تغيير يافته و پر مسؤوليت امروز مييابد و نميداند چه كار كند. ذهنش او را وادار ميكند كه از خود بپرسد كه من كيستم؟ اين خواسته ها و تمايلات در من براي چيست؟ در برخورد با ديگران چگونه بايد باشم؟ چگونه خود را كنترل كنم؟ تا چه حد خشم خود را فرو برم؟ چگونه زندگي كنم كه رفتارم موجب رضاي خدا و احترام مردم باشد تا از آرامش رواني برخوردار باشم؟ و چگونه باشم تا دوستان خوبم مرا بپذيرند؟. همه اين سؤالها او را به اين دو پرسش اساسي ميكشاند كه :
1ـ من كيستم؟ 2ـ چگونه بايد باشم؟
اين سؤالها و سؤالهايي از اين قبيل ما را به اين حقيقت راهنمايي ميكند كه:
تا نيابي معرفت بر نفس خويش ره نيابد نفس تـو گامي به پيـش
تأمل در خويشتن و تفكر درباره رفتار خود، ازآنجا كه انسان موجودي است داراي حب ذات و دوستدار خود، او را به سوي آن موضوع اصلي سوق ميدهد كه به خود بپردازد و در صدد شناختن نيروهاي دروني خويش و كمالاتي كه بايد به آنها دست يابد، باشد.
اهداف خودشناسي
1ـ چون انسان ذاتاً خود خواه است، در شرايط عادي قادر به ديدن عيبها و نقصهاي خود نيست. خود شناسي راه را براي تهذيب و پالايش و زمينه را براي قضاوت صحيح درباره رفتار و اعمال خود هموار ميكند.
2ـ با خود شناسي، انسان ميتواند خود را ارزيابي و تحليل كند، خصلتهاي منفي را از خود دور كرده و در صدد تقويت جنبههاي مثبت باشد.
3ـ با خود شناسي، مي تواند به فعاليتهاي روزمره زندگي شكل و جهت صحيح بخشد و زمينه را براي بهرهبرداري از استعدادها و نيروهاي خويش فراهم كند.
4ـ با خود شناسي، انسان با نحوه نظارت برغرايز و عواطف خويش آشنا ميشود. در مييابد كه چگونه سرمايههاي وجودي خويش و فرصتهايي كه در مراحل زندگي بهدست مي آورد، كمال بهرهبرداري را بنمايد تا در موقعيتهاي حساس پيشبيني لازم را جهت به كارگيري معيارهاي ديني در مقام اتخاذ تصميمها و واكنشهاي مناسب نشان دهد تا از بروز هرگونه اختلالات روحي و رواني جلوگيريي كند و بر غرايز كه حاكميت نيرومندي بر انسان دارند فايق آيد.
5ـ انسان، با خودشناسي و خودسازي مي تواند از چنگال خصلتهاي پليدي چون خودخواهي، حرص، آز، كينه، حسد، بخلو هرگونه عادت بد رهايي يابد و درشناخت خويش و قدرتهاي روحي در سير به كمال و عروج به عالم ملكوت كه همواره مردان حق پيشگام آن بودهاند، دست يابد.
آيات:
1ـ «يا اَيّها الّذين آمنوا عليكم اَنفُسَكُم؛ اي كساني كه ايمان آوردهايد، بر شما باد كه به خويشتن بپردازيد».( سوره مائده، آيه 105)
2 ـ «و في اَنْفُسِكُمْ اَفَلا تُبْصِرُون؛ چرا دربارهٔ نفس خود نميانديشيد؟». ( سوره ذاريات، آيه 21)
3 ـ «وَلا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللّهَ فاَنْساهُمْ اَنْفُسَهُمْ؛ و مانند كساني نباشيد كه خدا را فراموش كردند، خدا هم خودشان را از يادشان برد». ( سوره حشر، آيه 19)
پيام آيات:
1ـ اهميت شناخت و معرفت نفس خويش.
2ـ تأكيد خداوند برتدبير دربارهٔ خود و خودسنجي و خودشناسي.
3ـ عدم خودشناسي موجب خدا ناشناسي ميشود.
توضيح :
انسان در اساس، همه تلاشها وفعاليتهاي روزانهاش را براي تأمين خواستهها و نيازمنديها و منافع و مصالح خود انجام مي دهد. بنابراين، براي او شناختن منشأ رفتار و اعمال و آشنايي با نحوهٔ نظارت تمايلات وخواستهها مقدم بر همه مسائل است.از اين جهت است كه علي (ع) مي فرمايد: «در شگفتم از كسي كه گمشدهاش را ميجويد، در حالي كه خود را گم كرده و نميجويدش». (1) و نيز ميفرمايد: «بزرگترين ناداني، نشناختن خويشتن است». (2) و نيز ميفرمايد: «بزرگترين كاميابي و سعادت از آن كسي است كه به خود شناسي نايل شود». (3) و باز مي فرمايد: «كسي كه خود را شناخت پروردگار خود را نيز خواهد شناخت». (4)
به همين جهت است كه قرآن مجيد خطاب به همهٔ مؤمنان ميفرمايد: «اي كساني كه ايمان آوردهايد بر شما باد كه به خويشتن بپردازيد.» (5) و در جاي ديگر به ا نسانها هشدار ميدهد كه: «چرا درباره نفس خود نمي انديشيد؟». (6)
در قرآن، علت فراموشي وغفلت از ياد خدا را همان فراموش كردن خود و توجه نداشتن به حقيقت وجودي خويشتن ميداند و آن را به عنوان عقوبت اين گناه معرفي مي كند:«و مانند كساني نباشيد كه خدا را فراموش كردند خدا هم خودشان را از يادشان برد».
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 و 2 و 3 ـ كلمات قصار؛ غررالحكم
4 ـ من عرف نفسه، عرّف ربّه
5ـ (سوره مائده ، آيه 105).
6ـ (سوره ذاريات، آيه 21).
وَ هيِّئ لَنا مِن أَمرِنا رَشَداً؛ [وبياد بياور اي پيامبر] آن زمان كه آن جوانان به غار پناه بردند و گفتند: پروردگارا، به ما از نزد خويش بخشايشي ارزاني دار و براي ما در كارمان رهيابي [به صلاح و كمال] را فراهم ساز».
(سوره كهف، آيه10)
جوان كيست؟
همانطور كه ميدانيد در قرآن كريم دوبار(و هر دو بار در سورهٔ كهف) كلمه فتيه (جوانان) بكار رفته است، در روايتي اين چنين آمده است: امام صادق (ع) «از مردي پرسيدند: «فتي» به نظر شما كيست؟ آن شخص جواب داد: جوان. امام صادق(ع) فرمودند: خير، مراد از «فتي» مؤمن است. مگر نميداني اصحاب كهف مردان كاملي بودند، پس خداوند آنان را جوان ناميد به خاطر ايمانشان».٭ بنابراين از ديد قرآن «جوان» به قدرت بازو و سن و سال نيست؛ بلكه به قدرت ايمان ميباشد و در احاديث ديگري آمده است: «همه آنها جوان نبودند و ليكن قرآن آنها را جوان ناميد (براي اينكه جوان با قدرت ايمان است كه توانايي تغيير و انقلاب را دارد و ميتواند راه و روش خود را عوض كند) قرآن تعبير به «فتيه» كرد تا برساند كه آنان جوانان عادي بودند نه پيغمبر، رسول و ولي خاص».
پيامها:
1 ـ توانايي جوان، برجانفشاني در راه حق، ترجيح دادن حقيقت از غير حقيقت، شناخت عقيده درست از نادرست، ترك لذتها و زيباييهاي دنيوي از سايرين افزون است.
2 ـ همواره در فتنهها بايد به جايي مطمئن و دور از خطر پناه برد.
3 ـ در سختتـرين مـوقعيتهـا اوليـن گفتـار نيـايش با پـروردگار جهانيان ميباشد: (فَقالُوا رَبَّنا).
4 ـ با نجات و امنيت يافتن نبايد خدا را از ياد برد، بلكه بايد از پيشگاه او درخواست رحمت و گشايش كرد. (اِتنا مِن لَدُنكَ رَحمَةً).
5 ـ جوان مؤمن، با وجود فراهم بودن اسباب و وسايل ظاهري دل به آنها نميبندد و تنها برحمت خداوند اميدوار و به قدرت او اتكا دارد. (از مقدم شدن «مِن لَدُنكَ» بر «رَحمَةً» اين نكته را مي فهميم).
6 ـ جوان، آنگاه خداوند را با فطرت سليم خويش درمييابد كه همه معبودهاي دروغين را نفي كند و خود را با تمام وجود از آنها دور سازد (آنان همه چيز را رها كردند و سپس گفتند «رَبَّنا»).
7 ـ جوان بايد همواره حقيقتجو باشد. (وَ هيِّئ لَنا مِن أَمرِنا رَشَداً).
8 ـ جوان نسبت به شناخت جريانهاي اجتماعي نبايد بيتفاوت باشد، بلكه بايد به طور دقيق حق را از باطل جدا كرده و آنرا بشناسد. (آنان از قوم و جامعه باطل به غار پناه بردند).
9 ـ جوان هيچگاه هضم در فضاي ناسالم نميشود، بلكه خود را از جو جامعه فاسد با هجرت نجات ميدهد.
10ـ اهل حق و حقيقت با يكديگر سازگارند و ميتوانند جمعي عمل كنند و از تك روي پرهيز دارند. (آنان با هم هجرت كردند و براي گشايش يك صدا گفتند: «قالُوا رَبَّنا»).
اهميت شناخت قرآن
محسن رضواني
سپاس و ثناي بيحد و بيانتها خداوند علي اعلي را كه بر ما منّت نهاد و با نزول آياتي روشنگر و راهنما زمينهٔ نجات ما از ضلالت و اتصال به حضرتش را بر ما ممكن نمود.
تشكر بيكران ،خداوند توانا را كه آيات شريفهاش را صيانت و حفاظت فرمود،تا امكان دستيابي تمامي انسانها تا قيامت به اين انوار قدسي همواره فراهم باشد،و از اين چراغ روشنگر در ازمنهٔ دوران بهره گيرند… و حمد مخصوص او را كه بر اين آيات،آورندهاي امين و مايهٔ رحمةً للعالمين يعني حضرت خاتم النبيين(ص) و خاندان پاكش را در راه تبيين معارف قرآن و اساس دين تعيين فرمود.
پس بر ماست كه اين نعمتِ گران را،قدر دانسته و در راه فراگيري،ترويج و تكريم آن از هيچ كوششي فروگذار نكنيم؛امّا براستي اگر بخواهيم قرآن را در حدّ منزلت ارج نهيم، چه بايد بكنيم؟
لازمهٔ تكريم هر چيزي شناخت و پي بردن به ويژگي هاي آن چيز است.
قرآن را نيز اگر به واقع بشناسيم«كه برترين گفتار،بهار دلها و شفاي سينهها و سرچشمهٔ علوم است و راه سامان دادن كارها در آن است»،1 بيش از آنچه امروز آن را ارج ميگذاريم قدر و منزلت آن را ميدانيم،و در بكارگيري دستوراتش تعجيل خواهيم نمود.
پر واضح است تا وقتي انسان چيزي را نشناسد براي آن نيز قدر و منزلتي قائل نيست؛اگر شما فلزي در دست داشته باشيد و ندانيد آن فلز«طلا» يا «آهن» است چه ميكنيد؟شايد بيتفاوت و بياهميت،آن را كناري بيندازيد و بياعتنا رد شويد،امّا اگر «شناخت» حاصل كنيد كه آن فلز مثلاً طلا است،آيا باز هم آن را دور مياندازيد؟!
اگر قرآن را نيز در حدّّ امكان و توان بشناسيم و به معجزات مختلف ظاهري و باطني آن پي ببريم،آن را همچون گوهري گرانقدر صيانت ميكنيم و از جانمان عزيزتر ميداريم،پس مطالعه كنيم،بينديشيم و به عيان ببينيم كه قرآن هميشه داروي شفابخش است و راه درمان دردهاست، و قرآن هميشه و حتي در عصر اتم و پيشرفت علم بشري معتبرترين كتاب علمي و مايهٔ تحيّر و تعجب دانشمندان جهان است.2
جوانان ما بايد ببينند و بر خود ببالند كه پيرو قرآني هستند كه «همه چيز در آن است».3
آنچه امروز به عنوان رشد علمي و تكنولوژيك در جهان مطرح است،ذرّهاي از اشارات قرآن مجيد است كه بيش از هزار سال قبل بر بشر عرضه گرديده است.4
اي عزيز هر چه را كسي براي ما به يادگار گذارد،آن را پاس ميداريم و حفظ ميكنيم و به هيچ قيمتي نميفروشيم تا آن كه در آخرين لحظات عمر به امانتدار باوفايي بسپاريم.قرآن شريف نيز يادگار بزرگ پيامبر مكرّم ماست كه حضرتش نيز بدان و به عترت پاك خويش(ع) تأكيد فراوان فرمودند.5 سؤال اين است كه ما چگونه اين يادگار ارزشمند را صيانت نمودهايم و چگونه بايد بنماييم؟
ما بايد قرآن را به عنوان بزرگترين و ارزشمندترين يادگار ماندني براي بشر،ضمن تكريم،تبليغ،ترويج،تعليم و تعلّم پاس بداريم و در راه پياده نمودن دستوراتش از هيچ تلاشي فرو گذار نكنيم.
به بيان بزرگان، بهترين دوست، كتاب خوب است؛سؤال اين است كه در بيان كتب مفيد چه كتابي از همه بهتر و درجهٔ اعتبار آن بالاتر است؟
راه پي بردن به جواب اين سؤال در اين است كه بهترين و آگاهترين و دانشمندترين مؤلف را بشناسيم و آن وقت قدر مسلّم،كتاب تأليف يافته او بهترين كتاب خواهد بود.
مؤلف قرآن مجيد، خداوندِ عالمِ به كلّ شيء،يعني بهترين و بالاترين آگاهان،خداوند ارحم الرّاحمين و دلسوزترين راهنمايان است؛نتيجه اين كه قرآن ميبايست به عنوان بهترين دوست در زندگي مسلمانان از جايگاه و منزلت خاصّ خود برخوردار باشد،تا ما نيز از يك زندگي سعادتمندانه و سالمي بهرهمند شويم.به عبارت ديگر ميبايست، عملاً زندگي ما منشعب و مطابق با دستورات و فرمولهاي قرآني باشد.
از آنجا كه انسان در راه رسيدن به كمال و سعادت محتاج يك برنامهٔ دقيق و بينقص است،خداوند سبحان با لطف بيانتهايش،اين برنامه را در قالب كتاب مقدس قرآن كريم،در اختيار ما مسلمانان نهاده است.پس انسان به جهت اين كه فارغ از اين برنامه،هرگز نميتواند به راه مستقيم هدايت شود،لذا ناگزير از تمسّك و توسل به اين برنامه خواهد بود.
پس بياييم با ارادهاي مستحكم و مصمّم،قدم در راه انس روزافزون با قرآن عزيز گذاريم،تا هر روز از سعادت بيشتري بهرهمند باشيم.
ــــــــــــــــــــــــــــــ
1.نهج البلاغه،خطبهٔ 158، جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 211.
2.تاريخ عمومي.آلبر ماله؛آيات قرآن،الاشتهارديّة؛پنجگام،دكتر مجذوب صفا؛تفسيرنمونه،ج 1.
3.اشارهٔ به آيهٔ «ما فرطنا في الكتاب من شيء» ما در قرآن از هيچ چيز فروگذار نكرديم(سورهٔ انعام،آيهٔ 38).
4.جهت مطالعه بيشتر در اين زمينه ر.ك:تاريخ قرآن، سيد محمد باقر حجتي؛دانستنيهاي قرآن، مصطفي اسرار.
5.اشاره به حديث معروف و متواترثقلين
در كنار معجزات كلامي قرآن، كه محمد صل الله عليه و آله به واسطه آن مشركان را به مبارزه طلبيد و از آن ها خواست كه يك آيه مانند آن بياورند و آن ها نتوانستند، قرآن كريم دربرگيرنده معجزات علمي زيادي است كه خداوند براي حضرت محمد(ص) آن ها را بيش از هزار سال پيش آشكار كرد. اين معجزات امروزه كشف شده اند و باعث تقويت ايمان ايمان آورندگان شده است و اثباتي براي الهي بودن قرآن كريم است.
خانم Wadea Omrany كشف جديدي علمي در قرآن كرده است. ايشان مي گويند كه ما در سوره نمل آيه 18كشف جديد علمي كرده ايم. اين معجزه جديد چيزي است كه مورچه در آيه 18 گفت و علم امروز نحوه ارتباط مورچه ها با يكديگر را كشف كرد خصوصا زماني كه يك خطر محل زندگي مورچه ها را تهديد مي كند.
ما تلاش مي كنيم جملاتي كه مورچه در قرآن كريم به زبان آورد را توضيح دهيم و سعي مي كنيم آنچه را كه او گفت با كشفيات جديد علمي ربط دهيم و مدرك پيشي گرفتن قرآن كريم به علم امروزي را رو مي كنيم كه اين حقايق را بيش از هزار سال پيش بيان كرد.
خداوند در سوره نمل آيه 18 مي فرمايد: حَتَّى إِذَا أَتَوْا عَلَى وَادِ النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَةٌ يَا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لَا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ ؛ "تا چون به دره مورچه ها رسيدند، مورچه اي گفت: اي مورچه ها به لانه هايتان وارد شويد، مبادا سليمان و لشگرش پايمالتان كنند و خود آگاه نباشند."
در آيه بالا مورچه خطر قريب الوقوعي كه در كمين مورچه ها است را در طي چهار مرحله متوالي به شرح زير مي گويد:
1-"اي مورچه ها" اين اولين اعلام خطري است كه توسط مورچه داده مي شود تا توجه ديگر مورچه ها را به سرعت جلب كند. مورچه هاي ديگر با گرفتن اين پيام صبر مي كنند تا ديگر پيام ها را توسط همان مورچه دريافت كنند.
2-"به لانه هايتان وارد شويد" در اين جا گوينده پيام، جملاتش را با ديگرپيام ها ادامه مي دهد و به مورچه هاي ديگر مي گويد كه چه كار بايد بكنند. ما اين رابطه را كه توسط علم امروزي كشف شده در قسمت دوم اين نوشته مي بينيم ( كه در ارتباطات بين مورچه ها است.)
3- " مبادا سليمان ولشگرش پايمالتان كنند" در اين جمله مورچه دليل اين خطر را به مخاطب خود مي گويد و اين آن چيزي است كه ما امروزه توسط بررسي علمي اثبات مي كنيم.
4-"و خود آگاه نباشند" مورچه ها، به عنوان عكس العملي در مقابل خطر قبلي، يكنوع دفاع مشخصي از خود بروز مي دهند. در اين چند جمله آخري،مورچه به مخاطبان خود مي گويد كه به منبع خطر حمله نكنيد زيرا خطر از يك دشمن واقعي نيست- زيرا سليمان و همراهانش از وجود لانه مورچه ها در سر راه خود خبرندارند و قصد حمله به آن را نيز ندارند بنابراين مورچه ها آن ها را خطرواقعي نمي دانند.
در كلمات آخر، مورچه پيام رسان، همراهانش را از رسيدن سليمان با خبر كرد و اين چيزي است كه ما به صورت علمي و از طريق بررسي رمز هاي شيميايي ارتباطي مورچه ها توضيح مي دهيم.
ما ترتيب دستورات مورچه ها را كه به چهار مرحله تقسيم مي شد- چهار مرحله شامل عبارات ها و علامت ها- نشان داديم. علم در اين زمينه چه مي گويد؟
اين مقاله را بخوانيد:
مورچه ها از ارتباط شيميايي در موقعيت هاي اخطارو دفاعي و همچنين زماني كه تبادل سريع اطلاعات نياز باشد و نيز زماني كه با خطري مواجه باشند استفاده مي كنند.
اين اخطار معمولا توسط صدورعلامت هاي شيميايي دفاعي مشخص مي شود. غده هاي دفاعي مسئول ايفاي نقش اخطار و دفاع هستند. به عنوان مثال مورچه استراليايي رادر نظر بگيريد. وقتي اين مورچه ها با خطر مواجه مي شوند، قطرات كوچكي را از غده دفاعي خود ترشح مي كنند – اين يك فرمان براي ديگر مورچه ها است تا فرار كنند و با شاخك هاي خود ارتعاشي ايجاد كنند كه به معناي قرار گيري در موقعيت خطر است.
اولين ماده كه توسط مورچه ها شناسايي مي شود aldehyde hexanal است و باعث جلب توجه و علاقه آن ها مي شود. در نتيجه شاخك هاي خود را تكان مي دهند و بالامي برند تا ديگر بوها را نيز بگيرند.
وقتي كه آن ها hexanol(اولين پيغام به شكل الكل بود) را دريافت مي كنند موقعيت خطر به خود مي گيرند و در تمامي جهت ها مي دوند تا منبع مشكل را پيدا كنند. زماني كهundécanoneدريافت كنند، مورچه ها را به سمت منبع خطر مي برد و آن ها راتحريك مي كند تا تمام اشيا خارجي را گاز بگيرند. سپس در نهايت وقتي كه به هدف نزديك تر مي شوند butyloctenalرا تشخيص مي دهند كه پرخاشگري و آمادگي آن ها را براي قرباني كردن خود افزايش مي دهد.
ارتباط شيميايي مهم ترين روش ارتباط در زمان خطر و گزارش دادن اين خطراست. در اين فرايند مورچه ها انواع مختلف اين مواد كه هر كدام رمز تفاوتي دارد و بيانگر نوع خاصي از صحبت كردن است را استفاده مي كنند.
اگر انتشار موادي كه توسط مورچه اي كه آن خطر را اعلام كرد تعقيب كنيم مي بينيم كه كاري مي باشد كه مورچه مورد اشاره در آيه 18 سوره نمل آن را انجام داده.
موادي كه مورچه در موقعيت هايي مثل اين از بدن خود ترشح مي كند به چهار دسته تقسيم مي شوند كه هركدام زبان و علامت مخصوص به خود را دارند.
مراحل پي در پي عكس العمل مورچه ها
aldéhydehexanalاولين ماده شيميايي است كه مورچه در صورت احساس خطر از خود ترشح مي كند. و آن را مي توان به عنوان آژير خطر دانست. مورچه ها با دريافت اين ماده شروع به جمع شدن در يك نقطه مي كنند و منتظر رسيدن بقيه علامت ها مي شوند و اين شبيه اولين مرحله است كه توسط مورچه در جمله "اي مورچه ها" گفته شد.
سپس مورچه دومين ماده شييايي hexanol را ترشح مي كند. با دريافت اين ماده مورچه ها شروع به دويدن در تمامي جهت ها مي كنند تا منبع اين ماده را پيدا كنند. مورچه اي كه ماده شيميايي را ترشح مي كند بايد مسيري را كه بقيه مورچه ها بايد از آن كنار بروند را معين كند و اين كاري است كه مورچه حضرت سليمان انجام داد و از بقيه مورچه ها خواست كه وارد لانه هايشان بشوند و گفت: "به لانه هايتان وارد شويد" و اين دستوري از گوينده است و به بقيه مي گويد كه به طرف لانه هايشان بروند. بنابراين بايد مسير را مشخص كرده باشد و اين شبيه هدايت مورچه ها مي باشد.
Undécanoneسومين ماده اي است كه مورچه ترشح مي كند. اين ماده نشان دهنده عامل خطراست و چيزي كه مورچه در سومين عبارت گفت "مبادا سليمان و لشگرش پايمالتان كنند" مي بينيد كه چه قدر مطابقت و سازگاري دارد؟ در اين مرحله مورچه ها آماده مواجه با خطر مي شوند. پس ماده چهارم چه مي شود؟
درمرحله چهارم مورچه اخطار دهنده ماده شيميايي مخصوصي را ترشح مي كند كه butylocténal نام دارد. توسط اين ماده گوينده دستور دفاع مي دهد و نوع دفاع را تعيين مي كند. بنابر اين در عبارت آخر مي گويد "و خود آگاه نباشند "با اين كار مورچه از وارد شدن بقيه مورچه ها به مرحله حمله جلوگيري مي كند كه مي توانست منجر به مرگ شود.
در اين جا حضرت سليمان خنده اي از روي محبت و شكر مي كند گويي كه او اين مورچه ها را آرام كرده است و اين كه او گفته است به مورچه ها كه لازم نيست نگران باشند و آن حضرت آن ها را ديده است و با آن ها مهربان مي باشد و به آن ها صدمه اي نمي رساند.
حال اجازه دهيد خلاصه مطالب را برايتان بگويم:
"تا چون به دره مورچه ها رسيدند، مورچه اي گفت: اي مورچه ها به لانه هايتان وارد شويد*، مبادا سليمان و لشگرش پايمالتان كنند و خود آگاه نباشند."
يكي از مورچه ها مي گويد اي مورچه ها
Hexanal
به لانه هايتان وارد شويد
hexanol
مبادا سليمان و لشگرش پايمالتان كنند
undécanone
و خود آگاه نباشند
butylocténal
و حالا كافران و افراد شكاك بعد از پي بردن به اين قضيه كه علم آن را ثابت كرده چگونه مي توانند در مورد معجزه بودن قرآن كريم شك كنند. اين حقايق بيش از هزار سال پيش در قرآن آمده است.
خدايي جز تو نيست، تو منزهي و من گمراه بودم.
علائم قيامت در آيات نوراني قرآن
« علائـم قيـامـت »
« أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ » (1)
« آيا پنداشتيد كه شما را بيهوده آفريديم و به سوي ما باز نمي گرديد؟ »
از قرآن كريم استفاده مى شود كه بر پايى جهان آخرت, تنها به زنده شدن مجدد انسانها نيست بلكه اساساً نظام اين جهان, دگرگون مى شود
و جهان ديگرى با ويژگيهاى ديگرى بر پا مى گردد, جهانى كه براى ما قابل پيش بينى نيست و طبعاً شناخت دقيقى هم از ويژگيهاى آن نمى توانيم
داشته باشيم و آنگاه همه انسانها از آغاز تا پايان خلقت با هم زنده مى شوند و به نتايج اعمالشان مى رسند و جاودانه در نعمت يا عذاب مى مانند.
و چون آيات مربوط به اين بحث, فراوان است و بررسى آنها به درازا مى كشد از اين رو, تنها به ذكر فشرده مضامين آنها بسنده مى كنيم .
سوداي پيدا كردن نسخههاي خطي، اصيل و قديمي از كتب مختلف، بخصوص كتب مقدس ديني، آنچنان قوي است كه بسياري را به اين شهر و آن شهر و حتي اين كشور و آن كشور ميكشاند. نسخهشناسان بسياري در كشورهاي مختلف هستند كه عمر خود را براي يافتن نسخههاي منحصربه فرد ميگذرانند و ثمره زندگي آنان همان نسخههايي است كه مييابند.
اين كار براي آنان جداي از ماجراجويي و هيجان، ممكن است درآمدهاي زيادي هم به همراه داشته باشد؛ چراكه وقتي به نسخهاي منحصر به فرد دست يابند، ميتوانند آن را به قيمتهايي بسيار نجومي بفروشند يا با سپردن بهموزهاي، براي خود شهرتي دست و پا كنند.
حالا تصور كنيد يك جوان يمني در ميان كوههاي جنوب شهر «الضايع» غاري ميبيند و در آن غار يك نسخه قديمي از قرآن كريم را پيدا ميكند كه متعلق به سال 200 هجري قمري است؛ آن طور كه پايگاه خبري المنار نوشته اين قرآن كه در شرايط موميايي قرار گرفته بود، داراي يك جلد چرمي است و حروف اين نسخه قديمي از قرآن بدون نقطه است.
در صفحه اول اين نسخه از قرآن كريم نوشته است: «نوشته شده به دست الفقر الي الله 200 هجري» كه نشان ميدهد اين نسخه قرآن قديميترين نسخه از كلامالله مجيد است.
تحقيقات اوليه هم نشان ميدهد اين نسخه واقعي و اصيل است و آنچه كه در آن نوشته شده است، صحت دارد.
همچنين گفته شده در كنار اين نسخه از قرآن كريم يك قبضه شمشير برنجين وجود داشته كه روي آن به خط عربي نوشته شده «ذي الفقار».
جالب است كه بسياري به اين جوان يمني پيشنهاد خريد اين نسخه از قرآن كريم را دادهاند كه يكي از اين پيشنهادها 12 ميليون ريال يمني معادل 56 هزار دلار بوده است كه البته وي اين پيشنهاد را رد كرده است.
حالا يافتن اين نسخه در صورتي كه اصيل بودن و قدمتش محرز شود، مباحث مربوط به نسخههاي يافت شده از قرآن كريم در طول تاريخ را هيجانانگيزتر ميكند.
درباره خصوصيات سوره حمد و بويژه بسم الله است كه درباره حسين عليه السلام نيز به ثبوت رسيده است :
سوره حمد، فاتحة الكتاب است ، حسين عليه السلام هم فاتح مصحف شهادت است .
سوره حمد، ام الكتاب است ، حسين عليه السلام نيز ابوالائمه است .
سوره حمد، گنج اطاعت است ، حسين عليه السلام هم گنج اسباب شفاعت است .
سوره حمد، وافى است و حسين عليه السلام وافى به اسباب مغفرت است .
سوره حمد، شفادهنده است در حالى كه تربت آن حضرت شفاست (كما اينكه در قضيه دختر يهودى آمده است .) و اشكى كه به خاطر او ريخته مى شود شفايى است كه آتش هاى درون و برون را خاموش مى كند، و - آن طور كه در حديث آمده - اگر يك قطره از آن در جهنم افتد، حرارت آن را خاموش مى گرداند.
سوره حمد، كافى است ، محبت حسين عليه السلام هم كافى است .
سوره حمد، معادل قرآن است ، حسين عليه السلام نيز شريك قرآن و عدل آن در امانتى است كه پيامبر او را به امت سپرد.
سوره حمد، سبع المثانى است ، زيرا دوبار نازل شده است ، و حسين عليه السلام نيز اين خصوصيت را دارد كه دوبار از آسمان نازل شد و دوبار عروج كرد. روح آن حضرت مانند ساير ائمه و انبياء عليهم السلام ، هنگام ولادت و وفات نازل شد، يك بار هم ، جسم آن حضرت را بالا بردند و سپس به پائين آوردند، كه اين از ويژگى هاى آن حضرت است . اين مطلب در روايت آمده كه وقتى حسين عليه السلام به شهادت رسيد و سر آن حضرت را بالاى نيزه ها كردند، ملائكه پايين آمدند و جسد آن حضرت را گرفتند و به همان حالت به آسمان پنجم بردند و آن را در كنار صورت به خون آغشته على عليه السلام قرار دادند و به آن حضرت در حالى كه آغشته به خون بود، نگاه كردند و قاتلش را لعنت نمودند و سپس او را به محل دفنش در كربلا پايين آوردند و در اين امور حكمت پنهانى است كه نمى توان به كنهش رسيد و خداوند عالم به آن است .
در حديث آمده كه ، هر كس سوره حمد را تلاوت كند و به ظاهر و باطن آن ايمان داشته باشد، خداوند به ازاى هر حرف آن ، به او حسنه اى مى دهد كه از دنيا و هر آنچه در آن است ، برتر است . هر كس هم كه حسين عليه السلام را ياد كند و بر او گريه نمايد، خداوند به ازاى هر قطره اشكى ، حسنه اى به او مى دهد كه از دنيا و هر آنچه در آن است برتر مى باشد و هر كس آن حضرت را زيارت كند، خداوند در مقابل هر حرف ، حسنه اى به او عطا مى كند كه از دنيا و هر آنچه در آن است برتر است .
تفصيل اين مطالب قبلا آمده است .
بسم الله عنوان سوره ها و در صدر آنها است ، حسين عليه السلام نيز عنوان شهداء و سرور آنان است . بسم الله 114 تاست كه از اجزاى قرآن است و حسين عليه السلام هم به 114 سبب موجب غفران است . هنگام ذبح حيوانات و نحر شتران گفتن بسم الله تكليف است . مؤ منان نيز به هنگام هر ذبح و نحر و كشتارى ، از آنجا كه شهادت و نحر آن حضرت از هر قتل و نحرى سخت تر بود، آن حضرت را به خاطر مى آورند. كما اينكه اين مطلب در حديث نبوى آمده است .
از كتاب
حسادت؛ عامل سقوط
حسادت يكي از ريشه هاي دين گريزي است و مي توان آن را از شعبه هاي دنيادوستي به شمار آورد، تا جايي كه امام صادق(ع) آن را ريشه كفر دانسته و فرموده است: «وَ اِيَّاكُمْ اَنْ يَحْسُدَ بَعْضُكُمْ بَعْضاً فَاِنَّ الْكُفْرَ اَصْلُهُ الْحَسَد؛ مبادا برخي از شما نسبت به ديگري حسودي كند؛ زيرا ريشه كفر حسادت است.»[2]
قبل از بعثت پيامبر اسلام(ص)، يهود، در انتظار ظهور پيامبري بود كه آنها سيادت اجتماعي آينده خود را در سايه وي مطرح كنند؛ از اينرو به كفار مي گفتند كه در آينده نزديك ما با قبول پيامبري خاتم بر شما پيروز خواهيم شد؛ ولي همين كه پيامبر(ص) مبعوث شد، از پذيرش دعوت آن حضرت امتناع كردند و به بهانه جويي پرداختند؛ چنانچه قرآن كريم در اين زمينه مي فرمايد: «وَ لَمَّا جَاءَهُمْ كِتَابٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ وَ كاَنُواْ مِن قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَليَ الَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَمَّا جَاءَهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَليَ الْكَفِرِين»؛[3] « و هنگامي كه از طرف خداوند، كتابي براي آنها آمد كه موافق نشانه هايي بود كه با خود داشتند، و پيش از اين، به خود نويد پيروزي بر كافران مي دادند [كه با كمك آن، بر دشمنان پيروز گردند. با اين همه،] هنگامي كه [اين كتاب، و] پيامبري را كه از قبل شناخته بودند نزد آنها آمد، به او كافر شدند. لعنت خدا بر كافران باد!»
در اين آيه صحنه اي ديگر از لجاجتها و هواپرستيهاي يهود را مطرح مي كند كه آنها بر اساس بشارتهاي تورات، منتظر ظهور پيامبر بودند و حتّي به همديگر نويد پيروزي مي دادند و يكي از دلايل اقامت آنها در مدينه اين بود كه آنها مي دانستند آن شهر، محلّ هجرت پيامبر است و به همين سبب از پيش در آنجا سكنا گزيده بودند؛ ولي بعد از ظهور پيامبر اسلام(ص)، با آنكه نشانه هاي وي را موافق با آنچه در تورات بود يافتند، كفر ورزيدند.[4]
و در آيه بعدي، علت كفر يهود را اين گونه بيان مي كند: «بِئْسَمَا اشْترََوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ أَن يَكْفُرُواْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ بَغْيًا أَن يُنزَِّلَ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ عَليَ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ فَبَاءُو بِغَضَبٍ عَليَ غَضَبٍ وَ لِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُّهِينf ؛[5] « ولي آنها در مقابل بهاي بدي، خود را فروختند كه به ناروا، به آياتي كه خدا فرستاده بود، كافر شدند. و معترض بودند، چرا خداوند به فضل خويش، بر هر كس از بندگانش بخواهد، آيات خود را نازل مي كند؟! از اين رو به خشمي بعد از خشمي [از سوي خدا] گرفتار شدند. و براي كافران مجازاتي خواركننده است.»
در اين زمينه گزارشهايي نيز وجود دارد كه ما به دو نمونه اشاره مي كنيم:
الف. وقتي بحيرا، راهب مسيحي، رسول خدا(ص) را در كودكي شناخت، ابوطالب را از ادامه سفر به شام منع كرد و گفت:او را از يهود برحذر دار! چون او عرب است و يهود مي خواهد پيامبر موعود از بني اسرائيل باشد و به او حسادت مي كند.[6]
ب. مورخان و مفسران به نقل از ابن عباس آورده اند كه يهود، پيش از اسلام به اوس و خزرج مي گفتند: به واسطة پيامبر خاتم يا موعود بر شما غلبه خواهيم كرد؛ اما پس از مبعوث شدن آن حضرت، سخن خود را انكار كردند. «معاذ بن جبل» و «بشر بن براء» به آنان گفتند: تقوا پيشه كنيد و اسلام آوريد! چون خود شما در زماني كه ما مشرك بوديم، محمد(ص) را براي ما وصف مي كرديد و مي گفتيد كه مبعوث خواهد شد و به واسطة او بر ما پيروز خواهيد شد. «سلام بن مشكم» يهودي گفت: كسي كه از او سخن مي گفتيم، محمد(ص) نيست و چيزي كه براي ما شناخته شده باشد، نياورده است.
در اينجا آية 89 سورة بقره نازل شد.[7]
دانلود كتاب زن در قرآن اثر استاد علي دواني - (با قابليت كپي برداري) (4)
درقرآن آيه ديگري هم در رابطه با موسيقي حرام وجود دارد.
وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ (لقمان/6)
در حديثى از امام صادق ع مىخوانيم: الغناء مجلس لا ينظر اللَّه الى اهله، و هو مما قال اللَّه عز و جل" وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ":" مجلس غنا و خوانندگى لهو و باطل،مجلسى است كه خدا به اهل آن نمىنگرد، (و آنها را مشمول لطفش قرار نمىدهد) و اين مصداق همان چيزى است كه خداوند عز و جل فرموده" بعضى از مردم هستند كه سخنان بيهوده خريدارى مىكنند تا مردم را از راه خدا گمراه سازند"( وسائل الشيعه ج 12 صفحه 228 (باب تحريم الغناء))
البته " لَهْوَ الْحَدِيثِ"، مفهوم وسيع و گستردهاى دارد كه هر گونه سخنان يا آهنگهاى سرگرم كننده و غفلتزا را كه انسان را به بيهودگى يا گمراهى مىكشاند در بر مىگيرد، خواه از قبيل" غنا" و الحان و آهنگهاى شهوتانگيز و هوسآلود باشد، و خواه سخنانى كه نه از طريق آهنگ، بلكه از طريق محتوى انسان را به بيهودگى و فساد، سوق مىدهد.
و يا از هر دو طريق، چنان كه در تصنيفها و اشعار عاشقانه خوانندگان معمولى است كه هم محتوايش گمراه كننده است و هم آهنگش! و يا مانند داستانهاى خرافى و اساطير كه سبب انحراف مردم از" صراط مستقيم" الهى مىگردد. و يا سخنان سخريه آميزى كه به منظور محو حق و تضعيف پايههاى ايمان مطرح مىشود، همانند چيزى كه از ابو جهل و يارانش نقل مىكنند كه رو به قريش مىكرد و مىگفت:" مىخواهيد شما را از" زقوم" كه" محمد" ما را به آن تهديد مىكند اطعام كنم؟! سپس مىفرستاد و" كره و خرما" حاضر مىكردند و مىگفت:اين همان" زقوم" است! ... و به اين ترتيب آيات الهى را بباد استهزاء مىگرفت.
به هر حال" لهو الحديث" معناى گستردهاى دارد كه همه اينها و مانند آن را فرا مىگيرد، و اگر در روايات اسلامى و سخنان مفسرين روى يكى از اينها انگشت گذارده شده است هرگز دليل بر انحصار و محدوديت مفهوم آيه نيست.(رك:تفسير نمونه، ج17، ص: 15)
According to the Holy Book of Qur'an are the people who are loved by Allah, the people who:
بر طبق قرآن حكيم ؛ انسانهايي كه خداوند دوستشان دارد انسانهايي هستند كه:
Laut dem Heiligen Buch Koran sind die Menschen die von Allah geliebt werden, die Menschen die:
* * * * * * * * * * * * * *
إِنَّ اللَّـهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ. Verily, Allah is Affectionate to the pious. خداوند پرهيزكاران را دوست دارد. Wahrlich, Allah liebt diejenigen, die (Ihn) fürchten. (سوره توبه آيه۴) -[i[Surah At-Taubah Ayeh 4
* * * * * * *
إِنَّ اللَّـهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ. Verily, Allah is Affectionate to Those who judge according to justice. كه خداوند اهل عدل وانصاف را دوست دارد.
Wahrlich, Allah liebt die Gerechten. ( سوره مائده ,آيه۴۲)-[i[Surah Al-Ma'idah, Ayeh 42
* * * * * * *
إِنَّ اللَّـهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنْيَانٌ مَّرْصُوصٌ.
Verily, Allah appreciates the act of those who fight in His way in rank [united to one another] as a wall of a strong fortress. همانا خداوند ان كساني را كه صف در صف همچون ديواري محكم در راه او كارزار ميكنند
دوست ميدارد.
Gewiß, Allah liebt diejenigen, die auf Seinem Weg kämpfen in Reihe, als wären sie ein zusammengefügter Bau. (سوره صّف ,آيه۴)-[i[Surah As-Saff, Ayeh 4
* * * * * * *
إِنَّ اللَّـهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ.
Verily, Allah bestows affection to those who turn to Him
in repentance and those who purify themselves. همانا خداوند توبه كننده گان و پاكيزه گان را دوست ميدارد. Wahrlich, Allah liebt diejenigen,
die sich (Ihm) reuevoll zuwenden und die sich reinigen. (سوره بقره ,آيه ۲۲۲)-[i[Surah Al-Baqqrah, Ayeh 222
* * * * * * *
إِنَّ اللَّـهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ.
For Allah is Affectionate to those who put their trust in Him. كه خداوند توكل كنندگان را دوست ميدارد.
denn wahrlich, Allah liebt diejenigen, die auf Ihn vertrauen. (سوره آل عمران ,آيه ۱۵۹)-[i[Surah Al-e-Imran, Ayeh 159
* * * * * * *
وَاللَّـهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ. And Allah is Affectionate to those who are patient and steadfast. و خداوند شكيبايان واستقامتكنندگان را دوست مي دارد. Und Allah liebt die Geduldigen. (سوره آل عمران, آيه ۱۴۶)-[i[Surah Al-e-Imran, Ayeh 146
* * * * * * *
.وَاللَّـهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ Verily, Allah does like the good- doers. و خدا نيكوكاران را دوست دارد. Und Allah liebt die Rechtschaffenen. -[i[Surah Al-e-Imran, Ayeh134 (۱۳۴ (سوره آل عمران, آيه
در قران تعريفي خاص از علم ارائه نشده است وفقط به فضيلت علم و علم آموزي تآكيد شده است.
چنددسته از آيات قرآن مجيد محدوديت ها و نقص هاى دانش بشرى را آشكار مى سازد.
1. نادانى انسان در امور مربوط به خود: (اِنَّ اللّهَ عِنْدَه عِلْمُ السَّاعة وَ يُنَزِّلُ الغَيثَ وَ يَعْلَمُ مَا فى الأَرحامِ وَ مَا تَدرى نَفْسٌ ماذا تَكْسِبُ غَدَاً وَ ماتَدْرى نَفْسٌ بِأَىِّ اَرْض تَموتْ اِنَّ اللّهَ عَليمٌ خَبيرٌ) (لقمان: 34)
2. وجود مجهولات در قلمرو ارتباط با جهان مادى و عالم شهادت: (سُبحانَ الَّذى خَلَقَ الأزْواجَ كُلَّها مِمَّا تُنْبِتُ الأَرضُ وَ مِن اَنفُسِهِم وَ مِمّا لاَ يَعْلِمُون)(يس: 36) در آيات 7 سوره روم و 67 سوره انعام و 8 سوره نحل به جنبه هاى ديگرى از نادانستنى هاى بشرى اشاره شده است.
3. وجود مجهولات در قلمرو ارتباط با عالم غيب: (عالِمُ الغَيبِ فَلا يُظْهَرُ عَلى غَيبِهِ اَحَداً) (جن: 26 و 27) و (نمل: 65)، (هود: 49)، (اعراف: 188)، (انعام: 50)
4. كاستى ديگر دانش بشرى نسبيت ارتباط انسان با رويدادهاست: (كَاَنَّهُمْ يَومَ يَرونَها لَمْ يَلبَثُوا اِلاّ عَشيةً او ضُحيها)(نازعات: 46) اثرپذيرى ادراكات از مقايسه ها، پيش دانسته ها و پندارهاى مخدوش كننده در آيات 52 اسراء و 19 كهف، 103 طه، 113 مؤمنون،55روم،65يونس نيزبيان شده است.
5. اطلاعات ناروا و دانستنى هاى ناپسند بيانگر جهت مهمى از كاستى هاى دانش بشرى است. خداوند متعال مى فرمايد: (وَ اَنزَلَ عَلى المَلَكَين بِبابِلِ هاروُتَ وَ ماروُتَ وَ ما يُعَلِّمانِ مِنْ اَحَد حَتّى يَقولُ اِنَّما نَحنُ فِتْنَةٌ فَلا تَكْفُر فَيَتَعلَّمُونَ مِنهُما ما يُفَرِقُونَ بِه بِينَ المَرْءِ وَ زَوُجِهِ وَ مَا هُمْ بِضارٍّ مِن اَحَد اِلاَّ بِاِذنِ اللّه وَ يَتَعَلَّمونَ ما يَضُرُّهُم وَ لا يَنْفَعُهُم)(بقره: 102)
بدين سان چيزهايى هست كه انسان نمى تواند بداند و چيزهايى ديگرى وجود دارد كه انسان نبايد بداند و يا در مورد آن پرسش كند. 6. همچنين آياتى به طور كلى دانش انسان را كم و محدود شمرده است: (وَ ما اوتيتُمْ مِن العِلمِ الاَّ قَليلا)(اسراء: 85) و همچنين (طه: 114).
7. محدوديت عملكرد حواس براى همه آشكار است و قرآن مجيد نيز به عنوان يكى از عوامل نقص در دانش بشرى به آن مى پردازد. مثلا در ماجراى اصحاب كهف مى فرمايد: (تَحْسَبُهُم اَيقاظاً وَ هُم رَقُودٌ ...) (كهف: 18) همچنين در آيات ملك:40،كهف:86 و103،طه:66،نور: 39،يس:9 به اين مطلب اشاره شده است.
8. قرآن براى بيان محدوديت دانش انسان بر اين موضوع تأكيد فراوان دارد كه تماس با واقعيت محض در آغاز ظهور ابديت و هنگام قيامت حقايق بسيارى را فاش مى سازد. سوره زلزال تماماً در اين باره است. با در نظر گرفتن اين مطالب در دانش حسى و عقلى، شك و ترديد آشيانى امن و ماندگار دارد و دست معرفت بشرى از دامن يقين و آرامش و اطمينان حاصل از آن كوتاه است. و صد البته كه چنين است تا وقتى كه به طرح جامع شناخت در قرآن تكيه نكنيم. در طرح جامع شناخت مواردى كه انسان مى تواند به يقين برسد با شيوه منطقى و قابل اعتمادى تبيين شده است.