معرفی وبلاگ
فعالییت سازمان زنان انقلاب اسلامی در پی انسجام و هماهنگی و شناسایی زنان فعال منطقه بسته به مهارت و توانمندیی انها در جهت رفع نیازمندرهای زنان ان منطقه .
خواهرم بسته به نیاز فکری و روحی و مادی خود با ما هم سخن شو
بهترین خوبی ها نزد زنان است
امام صادق(ع)
باهم شویم ،یکی شویم
درمانی برای دردی شویم ............
آن لحظه اي كه زن در خانه خود مي ماند و (به امورزندگي و تربيت فرزند مي پردازد)به خدا نزديكتر است.حضرت زهرا (س)
صفحه ها
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 2083157
تعداد نوشته ها : 1572
تعداد نظرات : 178
Rss
طراح قالب
موسسه تبیان
مقدمه
سخن در رابطه با شخصيتي است كه به حقيقت مصداق واقعي يك انسان كامل و نمونه ي عيني سخن پروردگار مي باشدكه فرمود : "فتبارك الله احسن الخالقين "
حضرت صديقه طاهره فاطمه زهرا(س) درلسان مطهر معصومين عليهم السلام بهترين اسوه و الگوي بشريت معرفي شده است. فرزند بزرگوارشان حضرت بقيه الله الاعظم(عج) در اين رابطه فرمودند : " ان لنا في فاطمه اسوة الحسنه " .بدرستيكه براي ما اهل بيت مادرمان نيكوترين اسوه مي باشد. حضرت رسول اكرم(ص) فرمودند : در آن شب كه مرا به آسمان اعلي بردند ديدم كه بر در بهشت نوشته اند : فاطمه خيرة الله...
(فاطمه محبوبه پدر و همسروبه تعريف اولي محبوبه ي خداوند است . اين دختر عزيز گستره وسيعي از قلب مقدس پدر را از آن خود ساخته بود.: بحرالمعارف صفحه 248)
بهترين راهي كه مي توان در شناخت شخصيت آسماني هريك از معصومين (ع)پيمود تعاريفي است كه از ناحيه خداوندسبحان ولسان مطهر خاندان عصمت و طهارت (ع)بيان شده است زيرا آنان پس از خداوند عارفترين نسبت به خويشتن و راستگوترين مردم نسبت به خود بوده اند.
سخن از حضرت فاطمه زهرا(س)سخن از تمام جلالت وعظمت كونين است ومقام شامخ ايشان در قالب الفاظ و عبارات نمي گنجد . كمالات وجود مقدسش را تنهاوتنهاخداوندسبحان و حضرت اشرف الانبياء(ص)وحضرت اشرف الاوصياء(ع)مي دانند.ايشان درميان حضرات معصومين (ع) كوتاهترين عمرراداشته اند لكن والاترين الگو براي شكوفايي و رويش انسانها مي باشند. درخشش وجودي حضرت (س)زمينه پرواز روح را براي رسيدن به مقام قرب پروردگار ايجاد مي كند.
آيا چيزي به غير از معرفت و عشق و ايمان و عقل و تقوا او را به اين مرتبه رسانيده است ؟
دربين القاب حضرت (س)،ام ابيها جلوه گري خاص داردبدين جهت درابتدا اين لقب را مورد بررسي قرار مي دهيم :
ام در لغت به معني مادر و اصل و پايه هر چيزي است و چيزهاي ديگر به آن ملزم مي شود. به تعبيري ديگر ام به معناي( معظم) چيزها مي باشد .1
مرجع و ريشه و اصل خلقت وجود مقدس حضرت زهرا (س) است . شناخت اصل و ريشه‌ي هر چيز، دسترسي و وصول به حقيقت آن را آسان‌تر مي‌كند.
خانه‌ي «اُمِ عالم» ابتدا و انتهايش عرش الهي است وملائك پياپي در اين بيت آمدوشد دارند آنها كارگزاران بيت فاطمي هستند.
چرا فاطمه (س) ام ابيها ناميده ميشود ؟
در كتاب كشف الغمه درفضل شفيعه ي امت اورده شده كه :ان النبي(ص) كان يحبها ويكنيها بامّ ابيها...
فهم اين مطلب وبيان اين حقيقت كه چرا پيامبر (ص) به حضرت فاطمه(س) ام ابيها (مادر پدرش) مي گفتند بسيار مشكل است ونبايد به سادگي از اين حقيقت گذشت و تنها به اين نكته اكتفا نمود كه پيامبر(ص) علاقه‌ي خاصي به ايشان داشتند .با دقت نظر بيشتري مي توان اين گونه تحليل كرد كه چون ولايت ثمره نبوت است بدون وجود مبارك حضرت زهرا(س) رسالت ناتمام مي‌ماند و ولايت بي‌معنا مي‌شد پس وجود مطهره‌ي ام ابيها حلقه اتصال ولايت به رسالت است .
در روايت است كه:خداوند همسران پيامبر را ام المومنين لقب داد وچنين فرمود: النَّبِيُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُم2 «پيامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آنها [مؤمنان] محسوب مىشوند» طبق ايه شريفه زوجات رسول خدا (ص) هر يك به كنيه ام المومنين مفتخر شدند و همگي به عنوان امهات مومنين معرفي گرديدند حضرت فاطمه زهرا(س) از اين تشريف براي خود شرف و مزيتي خواست پس رسول خدا (ص) فاطمه (س)راچون جان شيرين در بر كشيد و بوسيد وبوييد ووجودمقدسش را ام ابيها خواند يعني اگر زنهاي من مادرهاي امت من هستند تو از نظر قدر ومنزلت بالاتر از آنهايي ونه تنها ام الائمه بلكه مادر رسالت نيزهستي.
مقام حضرت فاطمه زهرا(س) مويد دعوت نبوي است همان گونه كه مقام رسالت و نبوت عيسوي بر مقام مريم مقدس تكيه داشت قرآن كريم جايگاه ايشان را در آيه تطهير و مباهله در كنار پيامبر(ص) قرار مي‌دهد .
حضرت را ام ابيها گويند زيراعلت غايي جهان هستي است و اگر كسي ادعا كند كه ايشان واسطه فيض عالم مي باشدگزافه نگفته است.
براي لفظ ام معاني و اطلاقاتي ذكرشده كه اكنون به بررسي آنها مي پردازيم.
وجه اول: مادر اولين معنايي است كه متبادر و اشهر از همه معاني در عرف ميباشد.
از اخلاق كريمه وكمالات انسان اين است كه اولادش ونوادگانش را دوست بدارد اين محبت امري غريزي ومشترك ميان انسان و حيوان است .خداوند رحمان انسان را به محبت ورزي نسبت به فرزندان امر كرده.همچنين اين مطلب در روايات متعددي ازلسان مطهرحضرات معصومين(ع) سفارش شده مثلاحضرت امام جعفر صادق (ع) فرمود : إنّ اللَّه ليرحم العبد لشدّة حبّه لولده.» « خداوند بنده را به خاطر شدّت علاقهاى كه به فرزندش دارد مورد ترحّم قرار مىدهد»
در روايت آورده شده كه: «و كَانَتْ إِذَا دَخَلَتْ عَلَيْهِ رَحَّبَ بِهَا وَ قَبَّلَ يَدَيْهَا وَ أَجْلَسَهَا فِي مَجْلِسِهِ فَإِذَا دَخَلَ عَلَيْهَا قَامَتْ إِلَيْهِ فَرَحَّبَتْ بِهِ وَ قَبَّلَتْ يَدَيْه واذا اراد سفرا كان اخر من يسلم عليه فاطمه فيكون وجهه الي سفره من بيتها واذا رجع بدا بها ....»4 «هر گاه فاطمه عليها السّلام به حضور پيامبر مىآمد رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم به وى خوشامد مىگفت، و دستان فاطمه را بوسيده، او را در جاى خود مىنشانيد، و هر گاه پيامبر نزد فاطمه مىرفت، فاطمه نيز برخاسته، به پدرش خوش آمد گفته و دست او را مىبوسيد»
وجه دوم: در كتاب مجمع البحرين طريحي (ره) به عنصر و ريشه يا جامع اصل ، ام گفته مي شود . صديقه طاهره (س) جامع اصل مقاصد پدر بزرگوار خويش است و عنصر و شجره مباركه رسالت و ولايت و مجمع البحرين اين دو مي باشد. رشد و ترقي و ثمره دادن هريك از طريق اين ام صورت مي‌گيرد.
روايتي از حضرت امام محمد باقر (ع) نقل شده است كه فرمود : "الشجر الطيبه رسول الله (ص) و علي (ع) فرعها و عنصر الشجره فاطمه (س) و ثمرها اولادها و اغصانها و اوراقها شيعتها "5
«درخت طيبه رسول خدا(ص) است و علي (ع) فرع آن درخت است و عنصر آن درخت فاطمه (س) است و ميوه آن درخت فرزندان فاطمه (س) است و شاخه ها و برگهايش شيعيانش مي باشند .»
همچنين رسول خدا (ص)بارها در ميان مردم در حق ريحانه‌ي خويش چنين فرمودند: «فاطمه مني و انا من فاطمه» ( فاطمه از من است و من از فاطمه هستم)
رسول خدا (ص) فرمود :«... ثم فتق نور ابنتي فاطمه (س) فخلق منه السموات والارض من نور ابنتي فاطمه ونور ابنتي فاطمه من نور الله و ابنتي فاطمه افضل من السموات والارض .............»سپس از ان شكافت نور دختر من فاطمه وافريد از ان اسمانها وزمين راپس اسمانها وزمين از نور دخترم فاطمه است ونوردختر من فاطمه(س) از نور خدا است ودختر من فاطمه (س) افضل بر اسمانها وزمين است.6
از اين جمله مستفاد است كه خلقت اسمانها وزمين از نورمقدس زهراي مرضيه (س) بوده است يعني اگر نور فاطمه نبود اسمان وزميني نبود .آسمانها وزمين مولود نور زهراسلام الله عليها است پس مي گوييم آنچه در زمين مي‌رويد همه مواليد زمين وزمين مولود نور زهرا (س)است در نتيجه چرخه‌ي هستي از نور آن حضرت در گردش است حتي خلقت ابدان همه پيامبران از جمله بدن عنصري پدر بزرگوارش(ص) چنين است شايد اين ديدگاه بهترين ديدگاه براي نام ام ابيهاي فاطمه(س) باشد .اگر نور فاطمه(س) نبود كون ومكان ، عرش وفرش، نار ونور وبهشت ودوزخي نبود اگر اين ريشه نبود درخت اسلام بارور نمي شد رشد وتعالي اين درخت وابسته به وجود مقدس اوست حقيقتاً كل عالم وجود با ريشه ي مستحكم فاطمي پايه گذاري شده است و بشر از وجودي چنين مبارك به قدر ظرفيت وجودي خويش‌‌ارتزاق‌‌مي‌كند.
هر كسي هر نوع زيبايي در عالم هستي ودرعالم وجود خود احساس مي كند ريشه ان از وجودمبارك حضرت گرفته شده زيرا ايشان مظهر خوبيها وحسنات وكمالات ميباشد.
وجه سوم:
بنابر تعبيري به پوست نازك روي مغز ام گويند چون مغزاز اعضاي رئيسه و لطيف ترين اجزا و به منزله مصباح و چراغي است نوراني و مركز عقل و حواس باطنه و مبداء و منشاء حواس ظاهره و بزرگترين مايه حيات آدمي است . از شدت لطافت به انواع اسيبها نزديك است خداوند از روي حكمت بر ان غشاوه اي قرار داده است تا اين سراج منير حفظ شود و از انواع آسيبها در امان بماند تا هريك از حواس باطنه و ظاهره به وظيفه خود مشغول باشند
در آيه شريفه قرآن كريم منظور از مثل نوره كمشكات را فاطمه (س) معرفي كرده است .در روايت سهل همداني از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود : خدا روشن كننده آسمانها و زمين است. مثل نور او مانند مشكات است كه منظور فاطمه (س) مي باشد .7«اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ»
«خداوند نور آسمانها و زمين است مثل نور خداوند همانند چراغدانى است كه در آن چراغى (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابى قرار گيرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون يك ستاره فروزان، اين چراغ با روغنى افروخته مىشود كه از درخت پربركت زيتونى گرفته شده كه نه شرقى است و نه غربى (روغنش آن چنان صاف و خالص است كه) نزديك است بدون تماس با آتش شعلهور شود نورى است بر فراز نورى و خدا هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مىكند، و خداوند به هر چيزى داناست»
وجه چهارم:
لفظ ام نيز بر وسط چيزي اطلاق ميشود وبه اعتبار اينكه عصمت كبري(س) داراي مقام عصمت كليه وحد وسط بين مرتبه رسالت و ولايت است ايشان داراي رتبه جمع الجمعي ميباشد چنانكه در حديث شريف كساءوجودمقدس فاطمه زهرا(س) ازسوي خداوندمتعال محور اهل بيت عصوت وطهارت (ع)معرفي شده است "هم فاطمه وابوها وبعلها وبنوها" مي باشد.
در كتاب كشف الغمه نقل شده مراد از گردنبند وجود مبارك حضرت خاتم الانبياء است وزينت گردنبند به ان نگيني است كه درميانه ي ان اويخته مي شود وفاطمه زهرا(س) ان نگين وزينت عالم وجود است.
وجه پنجم:
لفظ ام بر مقصد و مقصود نيز اطلاق مي شود حضرت صديقه طاهره(س) ثمره و مقصود شجره نبوت و حاصل عمررسالت است. فرزند مقصود پدر و مادر است پس فاطمه (س) مقصود و ميوه قلب و غايت هدف رسول خدا (ص) است .
وجه ششم :
به شيئ عظيم الشان نيز ام گفته مي شود . اخبار و احاديث بسياري از شيعه وسني در شان آن بي بي معظمه وارد شده به نحوي كه دوست و دشمن اعتراف به عظمت مقام ايشان كرده اند . وجودمقدس نبي مكرم اسلام (ص)چون از طرف خداوند مامور بود، با حضرتش برخوردي بسيار محترمانه داشت . به امر خدا دست او را مي بوسيد و سلام خدا را به او مي رساند و هر وقت بر پدر وارد مي شد به استقبالش مي رفت و دربازگشت بدرقه اش مي كرد و به او سيده خطاب مي كرد. اگر فاطمه (س) نزد خداي سبحان داراي فضل عظيم و شان والا نبود آيا پدرش با او چنين برخورد مي كرد ؟
وجه هفتم :
بنابر اطلاق ام بر آيه محكمه مي توان گفت از آيات محكمات و علامات واضحات بر فضيلت و شرافت حضرت خاتم النبياء وجود مبارك حضرت زهرا (س) است . از جهات عديده اي علم ، حلم ، زهد ، حيا ، عفت ، صبر ، سخاوت ، فصاحت ، بلاغت ، شجاعت وخصوصا مقام عصمه اللهي سرامدزنان عالم است.از ايه شريفه ي" هُوَ الَّذي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ ..."8 « و كسى است كه اين كتاب (آسمانى) را بر تو نازل كرد، كه قسمتى از آن، آيات «محكم» [صريح و روشن] است كه اساس اين كتاب مىباشد (و هر گونه پيچيدگى در آيات ديگر، با مراجعه به اينها، برطرف مىگردد. »تاويل شده به ذوات مقدسه اهل بيت و ائمه طاهرين. پس اطلاق ام ابيها به اين معنا نيز بجا مي باشد.
ام ابيها محور خلقت
فاطمه (س) در جهان آفرينش به عنوان محور معرفي شده طبق حديث قدسي : "لولاك لما خلقت الافلاك ... تا انجا كه مي فرمايد :لولا فاطمه لما خلقتكما". حفظ و تداوم آئين محمدي (ص) به وسيله او محقق شده و اسلام و قرآن به بركت وجود ذريه طيبه او از محجوريت درآمده است . فاطمه(س) محور اهل بيت ، محور عصمت ، محور كساء ، محور رسالت و محور خلقت است . او قطبي است كه گردش چرخ ولايت و رسالت و هدايت به گرد اوست و ابواب الهي از مقام باب اللهي فاطمه(س) گشوده مي شود .
در انتها بايد گفت: فاطمه (س) مادر و ريشه و اساس همه ي خيرات در عالم است كه خداوندرحمن حضرتش را از باب رحمت واسعه اش وسيله اي جهت نيل انسانها به كمال قرار داده تا با بهره مندي از حقيقت ملكوتي و نوراني اين بزرگوار مسير سعادت را طي نمايند .
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــ
1-تاب قاموس قرآن جلد1 صفحه 113
2- سوره مباركه احزاب آيه 6
3- الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى، ص: 440
4- بحارالانوار ، امالي شيخ طوسي
5-مجمع البحرين طريحي
6- بحارالانوار جلد6 ، مصباح الانوار شيخ طوسي
7- تفسير علي ابن ابراهيم قمي
8- سوره مباركه آل عمران آيه 7
ـــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــ
مآخذ :
- جنه العاصمه - فاطمه الزهرا
- فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفي - زندگي فاطمه زهرا
- الخصيصه الفاطميه
- نخبه البيان في تفسير سيده النسوان
سخن در رابطه با شخصيتي است كه به حقيقت مصداق واقعي يك انسان كامل و نمونه ي عيني سخن پروردگار مي باشدكه فرمود : "فتبارك الله احسن الخالقين "
حضرت صديقه طاهره فاطمه زهرا(س) درلسان مطهر معصومين عليهم السلام بهترين اسوه و الگوي بشريت معرفي شده است. فرزند بزرگوارشان حضرت بقيه الله الاعظم(عج) در اين رابطه فرمودند : " ان لنا في فاطمه اسوة الحسنه " .بدرستيكه براي ما اهل بيت مادرمان نيكوترين اسوه مي باشد. حضرت رسول اكرم(ص) فرمودند : در آن شب كه مرا به آسمان اعلي بردند ديدم كه بر در بهشت نوشته اند : فاطمه خيرة الله...
(فاطمه محبوبه پدر و همسروبه تعريف اولي محبوبه ي خداوند است . اين دختر عزيز گستره وسيعي از قلب مقدس پدر را از آن خود ساخته بود.: بحرالمعارف صفحه 248)
بهترين راهي كه مي توان در شناخت شخصيت آسماني هريك از معصومين (ع)پيمود تعاريفي است كه از ناحيه خداوندسبحان ولسان مطهر خاندان عصمت و طهارت (ع)بيان شده است زيرا آنان پس از خداوند عارفترين نسبت به خويشتن و راستگوترين مردم نسبت به خود بوده اند.
****
شناخت القاب حضرت صديقه طاهره(س)آگاهي بيشتر نسبت به مقام آن بانوي بزرگوار رانصيب انسان مي كند. بانويي كه محبت و ولايت او و خاندانش از فرائض مهم ديني محسوب مي شود. بانويي كه مقام و منزلتش رافقط ملكوتيان مي شناسند و براي ساير انسان ها در قيامت به طور كامل از اين امرپرده‌برداري خواهد شد.****
در مسند حضرت زهرا (س) براي ايشان 132 لقب ذكر شده است القاب وجود مبارك حضرت زهراي مرضيه(س): بضعه ،زكيه ،احمديه ، ثمره شجره محمديه ،ملكه دنيا و آخرت ، سفينه روز قيامت ، كوكب درّي فلك عصمت و عفاف ، زهره زهرا ، آسمان عطوفت و الطاف ،ام ابيها ام اسماء ، ام الهناء ، ام الخيره ،ام المومنين ،ام الفضائل ، ام العلوم ،ام الصادقين ،ام الاخيار ،ام الكتاب ، ام الوجود ،ام النجوم،ام القري،ام الراس،ام الجيش.............. وصديقه طاهره سلام الله عليها و علي ابهاوبعلها و بنيها مي باشد . حضرت فاطمه زهرا(س)داراي مقام ولايت كليه است و غير از پدر و شوهر افضل بر تمام انبيا و رسل و هاديان سبل مي باشد . با توجه به القاب متعددي كه براي ايشان ذكرشده است ايشان به عنوان سيده زنان جهان ازابتداي خلقت تا قيام قيامت معرفي شده است . شناخت و معرفت نسبت به زندگي ايشان ارزش فوق العاده اي دارد و با اين شناخت مي توان به عالي ترين رتبه هاي روحاني و شرافت انساني نائل گرديد .سخن از حضرت فاطمه زهرا(س)سخن از تمام جلالت وعظمت كونين است ومقام شامخ ايشان در قالب الفاظ و عبارات نمي گنجد . كمالات وجود مقدسش را تنهاوتنهاخداوندسبحان و حضرت اشرف الانبياء(ص)وحضرت اشرف الاوصياء(ع)مي دانند.ايشان درميان حضرات معصومين (ع) كوتاهترين عمرراداشته اند لكن والاترين الگو براي شكوفايي و رويش انسانها مي باشند. درخشش وجودي حضرت (س)زمينه پرواز روح را براي رسيدن به مقام قرب پروردگار ايجاد مي كند.
آيا چيزي به غير از معرفت و عشق و ايمان و عقل و تقوا او را به اين مرتبه رسانيده است ؟
****
فاطمه زهرا(س)چشمه ايست كه هركس به اندازه تشنگي و قابليت خود از آن چشمه سار سيراب ميشود. در لسان بزرگان آورده شده «كان النبي فاطمةو فاطمةهي النبي» پيامبر فاطمه بود و فاطمه همان پيامبر(ص) است اين كلام نوراني عظمت وجودي فاطمه زهرا(س)را نمايان مي‌سازد .فاطمه(س) اصل وجود پيامبر(ص) است و همچون پدر،محمود حضرت حق ،خداوند او و فرزندانش را مدح كرده است .وجودمقدس نبي مكرم اسلام(ص)با تأسي از خداوند به فاطمه محبت خاص دارد پيامبراكرم(ص) حبيب الله است و خود محبوبه‌اي دارد كه نهايت ارادت خود را نسبت به او به عالم اعلام مي‌كند و اين محبوبه، فاطمه است. ****
فاطمه (س) را ام النجوم و ام القري ناميده‌اند و علت نامگذاري حضرت به اين دو لقب مبارك به دليل ثمره‌ي طيبه‌ي وجودي حضرت است همچنين فاطمه(س) ام الراس است و در رأس قرار گرفتن حضرت به لحاظ تقدم ذريه طيبه مباركشان نسبت به ساير بندگان است و ايشان ام الجيش است ايشان همانگونه كه ملجأ و پناه پدر است پناه امت نيز ميباشد و كم و كاستي‌ها و انكسارهايشان را جبران مي‌كند.دربين القاب حضرت (س)،ام ابيها جلوه گري خاص داردبدين جهت درابتدا اين لقب را مورد بررسي قرار مي دهيم :
ام در لغت به معني مادر و اصل و پايه هر چيزي است و چيزهاي ديگر به آن ملزم مي شود. به تعبيري ديگر ام به معناي( معظم) چيزها مي باشد .1
مرجع و ريشه و اصل خلقت وجود مقدس حضرت زهرا (س) است . شناخت اصل و ريشه‌ي هر چيز، دسترسي و وصول به حقيقت آن را آسان‌تر مي‌كند.
****
نقش ام را كسي بايد ايفا كند كه توانائي وقدرتي الهي داشته باشد اگر «أُم» نام حضرت زهرا(س) است از آن روست كه وجود ايشان سرچشمه ي توان در عالم هستند. همه‌ي موجودات گرد اين محور در حال چرخش و حركت هستند.خانه‌ي «اُمِ عالم» ابتدا و انتهايش عرش الهي است وملائك پياپي در اين بيت آمدوشد دارند آنها كارگزاران بيت فاطمي هستند.
چرا فاطمه (س) ام ابيها ناميده ميشود ؟
در كتاب كشف الغمه درفضل شفيعه ي امت اورده شده كه :ان النبي(ص) كان يحبها ويكنيها بامّ ابيها...
فهم اين مطلب وبيان اين حقيقت كه چرا پيامبر (ص) به حضرت فاطمه(س) ام ابيها (مادر پدرش) مي گفتند بسيار مشكل است ونبايد به سادگي از اين حقيقت گذشت و تنها به اين نكته اكتفا نمود كه پيامبر(ص) علاقه‌ي خاصي به ايشان داشتند .با دقت نظر بيشتري مي توان اين گونه تحليل كرد كه چون ولايت ثمره نبوت است بدون وجود مبارك حضرت زهرا(س) رسالت ناتمام مي‌ماند و ولايت بي‌معنا مي‌شد پس وجود مطهره‌ي ام ابيها حلقه اتصال ولايت به رسالت است .
در روايت است كه:خداوند همسران پيامبر را ام المومنين لقب داد وچنين فرمود: النَّبِيُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُم2 «پيامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آنها [مؤمنان] محسوب مىشوند» طبق ايه شريفه زوجات رسول خدا (ص) هر يك به كنيه ام المومنين مفتخر شدند و همگي به عنوان امهات مومنين معرفي گرديدند حضرت فاطمه زهرا(س) از اين تشريف براي خود شرف و مزيتي خواست پس رسول خدا (ص) فاطمه (س)راچون جان شيرين در بر كشيد و بوسيد وبوييد ووجودمقدسش را ام ابيها خواند يعني اگر زنهاي من مادرهاي امت من هستند تو از نظر قدر ومنزلت بالاتر از آنهايي ونه تنها ام الائمه بلكه مادر رسالت نيزهستي.
مقام حضرت فاطمه زهرا(س) مويد دعوت نبوي است همان گونه كه مقام رسالت و نبوت عيسوي بر مقام مريم مقدس تكيه داشت قرآن كريم جايگاه ايشان را در آيه تطهير و مباهله در كنار پيامبر(ص) قرار مي‌دهد .
حضرت را ام ابيها گويند زيراعلت غايي جهان هستي است و اگر كسي ادعا كند كه ايشان واسطه فيض عالم مي باشدگزافه نگفته است.
****
علامه حسن زاده آملي مي فرمايند: عقل كل و نفس كل همه‌ي موجودات « اب و ام »هستند، كه به اذن خداي سبحان همه‌ي موجودات از اين ابويَن خلق مي‌شوند . و مظهر ام نفس كل عالم وجود مبارك حضرت زهرا (س) است .براي لفظ ام معاني و اطلاقاتي ذكرشده كه اكنون به بررسي آنها مي پردازيم.
وجه اول: مادر اولين معنايي است كه متبادر و اشهر از همه معاني در عرف ميباشد.
از اخلاق كريمه وكمالات انسان اين است كه اولادش ونوادگانش را دوست بدارد اين محبت امري غريزي ومشترك ميان انسان و حيوان است .خداوند رحمان انسان را به محبت ورزي نسبت به فرزندان امر كرده.همچنين اين مطلب در روايات متعددي ازلسان مطهرحضرات معصومين(ع) سفارش شده مثلاحضرت امام جعفر صادق (ع) فرمود : إنّ اللَّه ليرحم العبد لشدّة حبّه لولده.» « خداوند بنده را به خاطر شدّت علاقهاى كه به فرزندش دارد مورد ترحّم قرار مىدهد»
****
حضرت پيامبراكرم (ص) نسبت به وجود نازنين حضرت فاطمه زهرا (س)هم عطوفت وهم ارادت خاصي نشان مي دادلكن اين اظهار ارادت نه فقط از باب پدروفرزندي بلكه به سبب ان است كه ايشان را ام ابيها خواندند.در روايت آورده شده كه: «و كَانَتْ إِذَا دَخَلَتْ عَلَيْهِ رَحَّبَ بِهَا وَ قَبَّلَ يَدَيْهَا وَ أَجْلَسَهَا فِي مَجْلِسِهِ فَإِذَا دَخَلَ عَلَيْهَا قَامَتْ إِلَيْهِ فَرَحَّبَتْ بِهِ وَ قَبَّلَتْ يَدَيْه واذا اراد سفرا كان اخر من يسلم عليه فاطمه فيكون وجهه الي سفره من بيتها واذا رجع بدا بها ....»4 «هر گاه فاطمه عليها السّلام به حضور پيامبر مىآمد رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم به وى خوشامد مىگفت، و دستان فاطمه را بوسيده، او را در جاى خود مىنشانيد، و هر گاه پيامبر نزد فاطمه مىرفت، فاطمه نيز برخاسته، به پدرش خوش آمد گفته و دست او را مىبوسيد»
وجه دوم: در كتاب مجمع البحرين طريحي (ره) به عنصر و ريشه يا جامع اصل ، ام گفته مي شود . صديقه طاهره (س) جامع اصل مقاصد پدر بزرگوار خويش است و عنصر و شجره مباركه رسالت و ولايت و مجمع البحرين اين دو مي باشد. رشد و ترقي و ثمره دادن هريك از طريق اين ام صورت مي‌گيرد.
روايتي از حضرت امام محمد باقر (ع) نقل شده است كه فرمود : "الشجر الطيبه رسول الله (ص) و علي (ع) فرعها و عنصر الشجره فاطمه (س) و ثمرها اولادها و اغصانها و اوراقها شيعتها "5
«درخت طيبه رسول خدا(ص) است و علي (ع) فرع آن درخت است و عنصر آن درخت فاطمه (س) است و ميوه آن درخت فرزندان فاطمه (س) است و شاخه ها و برگهايش شيعيانش مي باشند .»
همچنين رسول خدا (ص)بارها در ميان مردم در حق ريحانه‌ي خويش چنين فرمودند: «فاطمه مني و انا من فاطمه» ( فاطمه از من است و من از فاطمه هستم)
****
مويد اين مطلب قسمتي از حديث شريف علامه مجلسي (ره) است.رسول خدا (ص) فرمود :«... ثم فتق نور ابنتي فاطمه (س) فخلق منه السموات والارض من نور ابنتي فاطمه ونور ابنتي فاطمه من نور الله و ابنتي فاطمه افضل من السموات والارض .............»سپس از ان شكافت نور دختر من فاطمه وافريد از ان اسمانها وزمين راپس اسمانها وزمين از نور دخترم فاطمه است ونوردختر من فاطمه(س) از نور خدا است ودختر من فاطمه (س) افضل بر اسمانها وزمين است.6
از اين جمله مستفاد است كه خلقت اسمانها وزمين از نورمقدس زهراي مرضيه (س) بوده است يعني اگر نور فاطمه نبود اسمان وزميني نبود .آسمانها وزمين مولود نور زهراسلام الله عليها است پس مي گوييم آنچه در زمين مي‌رويد همه مواليد زمين وزمين مولود نور زهرا (س)است در نتيجه چرخه‌ي هستي از نور آن حضرت در گردش است حتي خلقت ابدان همه پيامبران از جمله بدن عنصري پدر بزرگوارش(ص) چنين است شايد اين ديدگاه بهترين ديدگاه براي نام ام ابيهاي فاطمه(س) باشد .اگر نور فاطمه(س) نبود كون ومكان ، عرش وفرش، نار ونور وبهشت ودوزخي نبود اگر اين ريشه نبود درخت اسلام بارور نمي شد رشد وتعالي اين درخت وابسته به وجود مقدس اوست حقيقتاً كل عالم وجود با ريشه ي مستحكم فاطمي پايه گذاري شده است و بشر از وجودي چنين مبارك به قدر ظرفيت وجودي خويش‌‌ارتزاق‌‌مي‌كند.
هر كسي هر نوع زيبايي در عالم هستي ودرعالم وجود خود احساس مي كند ريشه ان از وجودمبارك حضرت گرفته شده زيرا ايشان مظهر خوبيها وحسنات وكمالات ميباشد.
وجه سوم:
بنابر تعبيري به پوست نازك روي مغز ام گويند چون مغزاز اعضاي رئيسه و لطيف ترين اجزا و به منزله مصباح و چراغي است نوراني و مركز عقل و حواس باطنه و مبداء و منشاء حواس ظاهره و بزرگترين مايه حيات آدمي است . از شدت لطافت به انواع اسيبها نزديك است خداوند از روي حكمت بر ان غشاوه اي قرار داده است تا اين سراج منير حفظ شود و از انواع آسيبها در امان بماند تا هريك از حواس باطنه و ظاهره به وظيفه خود مشغول باشند
در آيه شريفه قرآن كريم منظور از مثل نوره كمشكات را فاطمه (س) معرفي كرده است .در روايت سهل همداني از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود : خدا روشن كننده آسمانها و زمين است. مثل نور او مانند مشكات است كه منظور فاطمه (س) مي باشد .7«اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضيءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ»
«خداوند نور آسمانها و زمين است مثل نور خداوند همانند چراغدانى است كه در آن چراغى (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابى قرار گيرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون يك ستاره فروزان، اين چراغ با روغنى افروخته مىشود كه از درخت پربركت زيتونى گرفته شده كه نه شرقى است و نه غربى (روغنش آن چنان صاف و خالص است كه) نزديك است بدون تماس با آتش شعلهور شود نورى است بر فراز نورى و خدا هر كس را بخواهد به نور خود هدايت مىكند، و خداوند به هر چيزى داناست»
وجه چهارم:
لفظ ام نيز بر وسط چيزي اطلاق ميشود وبه اعتبار اينكه عصمت كبري(س) داراي مقام عصمت كليه وحد وسط بين مرتبه رسالت و ولايت است ايشان داراي رتبه جمع الجمعي ميباشد چنانكه در حديث شريف كساءوجودمقدس فاطمه زهرا(س) ازسوي خداوندمتعال محور اهل بيت عصوت وطهارت (ع)معرفي شده است "هم فاطمه وابوها وبعلها وبنوها" مي باشد.
در كتاب كشف الغمه نقل شده مراد از گردنبند وجود مبارك حضرت خاتم الانبياء است وزينت گردنبند به ان نگيني است كه درميانه ي ان اويخته مي شود وفاطمه زهرا(س) ان نگين وزينت عالم وجود است.
وجه پنجم:
لفظ ام بر مقصد و مقصود نيز اطلاق مي شود حضرت صديقه طاهره(س) ثمره و مقصود شجره نبوت و حاصل عمررسالت است. فرزند مقصود پدر و مادر است پس فاطمه (س) مقصود و ميوه قلب و غايت هدف رسول خدا (ص) است .
وجه ششم :
به شيئ عظيم الشان نيز ام گفته مي شود . اخبار و احاديث بسياري از شيعه وسني در شان آن بي بي معظمه وارد شده به نحوي كه دوست و دشمن اعتراف به عظمت مقام ايشان كرده اند . وجودمقدس نبي مكرم اسلام (ص)چون از طرف خداوند مامور بود، با حضرتش برخوردي بسيار محترمانه داشت . به امر خدا دست او را مي بوسيد و سلام خدا را به او مي رساند و هر وقت بر پدر وارد مي شد به استقبالش مي رفت و دربازگشت بدرقه اش مي كرد و به او سيده خطاب مي كرد. اگر فاطمه (س) نزد خداي سبحان داراي فضل عظيم و شان والا نبود آيا پدرش با او چنين برخورد مي كرد ؟
وجه هفتم :
بنابر اطلاق ام بر آيه محكمه مي توان گفت از آيات محكمات و علامات واضحات بر فضيلت و شرافت حضرت خاتم النبياء وجود مبارك حضرت زهرا (س) است . از جهات عديده اي علم ، حلم ، زهد ، حيا ، عفت ، صبر ، سخاوت ، فصاحت ، بلاغت ، شجاعت وخصوصا مقام عصمه اللهي سرامدزنان عالم است.از ايه شريفه ي" هُوَ الَّذي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ ..."8 « و كسى است كه اين كتاب (آسمانى) را بر تو نازل كرد، كه قسمتى از آن، آيات «محكم» [صريح و روشن] است كه اساس اين كتاب مىباشد (و هر گونه پيچيدگى در آيات ديگر، با مراجعه به اينها، برطرف مىگردد. »تاويل شده به ذوات مقدسه اهل بيت و ائمه طاهرين. پس اطلاق ام ابيها به اين معنا نيز بجا مي باشد.
ام ابيها محور خلقت
فاطمه (س) در جهان آفرينش به عنوان محور معرفي شده طبق حديث قدسي : "لولاك لما خلقت الافلاك ... تا انجا كه مي فرمايد :لولا فاطمه لما خلقتكما". حفظ و تداوم آئين محمدي (ص) به وسيله او محقق شده و اسلام و قرآن به بركت وجود ذريه طيبه او از محجوريت درآمده است . فاطمه(س) محور اهل بيت ، محور عصمت ، محور كساء ، محور رسالت و محور خلقت است . او قطبي است كه گردش چرخ ولايت و رسالت و هدايت به گرد اوست و ابواب الهي از مقام باب اللهي فاطمه(س) گشوده مي شود .
در انتها بايد گفت: فاطمه (س) مادر و ريشه و اساس همه ي خيرات در عالم است كه خداوندرحمن حضرتش را از باب رحمت واسعه اش وسيله اي جهت نيل انسانها به كمال قرار داده تا با بهره مندي از حقيقت ملكوتي و نوراني اين بزرگوار مسير سعادت را طي نمايند .
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــ
1-تاب قاموس قرآن جلد1 صفحه 113
2- سوره مباركه احزاب آيه 6
3- الحكم الزاهرة با ترجمه انصارى، ص: 440
4- بحارالانوار ، امالي شيخ طوسي
5-مجمع البحرين طريحي
6- بحارالانوار جلد6 ، مصباح الانوار شيخ طوسي
7- تفسير علي ابن ابراهيم قمي
8- سوره مباركه آل عمران آيه 7
ـــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــ
مآخذ :
- جنه العاصمه - فاطمه الزهرا
- فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفي - زندگي فاطمه زهرا
- الخصيصه الفاطميه
- نخبه البيان في تفسير سيده النسوان